________________
સ્વચ્છંદી ન બને !..........મુનિરાજશ્રી નિત્યાન‘વિજયજી મહારાજ,
ધનદેવ કહેવા લાગ્યા કે, અહા અકાય થયું. કેમકે પ્રસવકાળ નજીક આવેલા છે, રસ્તામાં પ્રસવ થશે તેા તેની સભાળ કોણ કરશે? આથી સ્ત્રી અને પુત્રના પ્રેમને લીધે વસુદત્તાને શોધવા તેની પાછળ-પાછળ ચાલ્યેા. જતાં-જતાં ઘણે દૂર એક અટવીની અંદર વસુદત્તા ભેગી થઇ. આગળ ચાલતાં સૂર્ય અસ્ત થયા. ત્યારે એક ઝાડ નીચે રહ્યા.
એ વખતે વસુદત્તાને પેટમાં દુ:ખવા આવ્યુ, અને વેદના થવા લાગી. એટલે ધનદેવે ત્યાં આગળ એક વૃક્ષની શાખા, પાંદડા આદિથી એક ઝુંપડી બનાવી. ત્યાં વસુદત્તાએ ત્રીજા પુત્રને જન્મ આપ્યા. કાળી અંધારી રાત્રીએ રૂધિરની ગંધથી મૃગના માંસના આહાર કરનારા, ખીજા પ્રાણીઓને ત્રાસ પમાડનારે એક ભયંકર વાઘ ત્યાં આવ્યે અને ધનદેવને ગળેથી પકડી લઈ ગયા.
ઉજ્જૈની નામની નગરીમાં વસુમતિ નામના ગૃહપતિ વસતા હતા. તેને ધનશ્રી નામની પત્નિ છે. ધનવસુ નામના પુત્ર અને વસુદત્તા નામની પુત્રી.છે. કૌશામ્બી નગરીમાં વસતા. ધનદેવ નામના સાવાહ સાથે પેાતાની દીકરી વસુદત્તાનું લગ્ન કર્યું. વસુદત્તા સુખપૂર્વક દિવસા નિગમન કરે છે. ધનદેવને એ પુત્રા થયા, અને ત્રીજી વખતે આસન્નપ્રસવા છે. તે વખતે ધનદેવ કાઇ કારણ પ્રસંગે મહારગામ ગયેલ છે.
વસુદત્તાના સાંભળવામાં આવ્યું કે, કોઇ એક સાથે ઉજ્જૈન જઇ રહ્યો છે, આથી વસુદત્તાને પોતાના માત-પિતાને મળવાની ઘણી ઉત્કંઠા થઈ. તેથી જવાની ઈચ્છાવાળી વસુદત્તાએ સાસુ તથા સસરાની રજા માગી કે, ‘ હું ઉજ્જૈન જાઉં ?' ત્યારે સાસુ-સસરાએ કહ્યું કે, એકલી કેવી રીતે જઇશ ? ધનદેવ પરદેશ છે, માટે ધનદેવ આવે ત્યાંસુધી રાહ જો.' આવી સીધી વાત પણ વસુદત્તાએ માની નહિ, અને કહ્યુ કે, હું તે ઉજ્જૈન જઇશ. એટલે સાસુ-સસરા મૌન રહ્યા. કારણ કે, પોતે ધન અને કુટુંબથી ક્ષાણુ થઇ ગયેલા હતા.
મદભાગ્યવાળી વસુદત્તા સાસુ-સસરાની રજા વિના પેાતાની સ્વચ્છંદતાથી ઉજ્જૈની જવા માટે નીકળી. જૂએ છે તા જે સાથ ઉજ્જૈન જવાના છે, તે ઘણેા દૂર નીકળી ગયા છે, તે પણ વસુદત્તા પાછળ જવા લાગી. જતા-જતા માર્ગથી ભ્રષ્ટ થઇ ગઈ, અને ખીજા માળે ચઢી ગઇ.
ધનદેવ તેજ દિવસે પરદેશથી ઘેર આન્યા. અને પૂછ્યું કે, ‘વસુદત્તા કયાં છે ?’ માત-પિતાએ સર્વ હકીકત યથાસ્થિત કહી. એ સાંભળી
વસુદત્તા પતિના વિયાગથી દુઃખ અને ભયથી કરૂણ વિલાપ કરવા લાગી. તખ્ત હૃદયવાળી રાતી વિચાર કરવા લાગી. આ બાળક જ અભવ્ય છે, કેમ કે, જેના જન્મમાત્રથી પિતાના નાશ થયેા. આમ વિલાપ કરતા વસુદત્તા બેભાન થઈ ગઈ. એ ખાળકા પશુ ભયથી કપતા બેભાન થઈ ગયા. જન્મ પામેલા બાળક સ્તનપાન નહિ મળવાથી તેજ દિવસે મરણ પામ્યા. લાંબાકાળે પવનના શીતળ વાયરાથી વસુઢત્તા શુદ્ધિમાં આવી. પછી પણ અનેક પ્રકારના વિલાપ કરવા લાગી. છેવટે એ પુત્રને લઇને શેકાતુર હૃદયવાળી આગળ ચાલવા લાગી.
આ બાજુ અકાલે વરસાદ થવાથી, રસ્તાની નદીમાં ભારે પુર આવેલું હતું. તે જોઈને વસુદત્તાએ વિચાયુ` કે, એક પુત્રને સામે મૂકીને
