________________
હવે આ બન્ને ચેલાએ જ્યારે યાગીના પગ દાબવા બેસતા, ત્યારે બન્ને એક જ પગ પકડતા, અને પરસ્પર ઝડતા. યાગી ધણું સમજાવે, પણ કોઇ ન માને અને છેવટે યોગીએ એકને જમણા અને ખીજાને ડામે એમ પગના ભાગ પાડી દીધા, અને સૌને પોત-પોતાના એટલે કે જેને જે ભાગને પગ આવ્યા હોય તે જ દાખવાનુ કહ્યું. એટલે હવે ઝગડા થતા ન હતા, પણ એક વખત બારના યાગી આરામમાં સૂતા છે. એવામાં યાગીનેા ડામે પગ જમણા પગ ઉપર ચડી ગયા, અને યેગી આંટી ચડાવીને સૂતા. એવામાં જમણા પગવાળા શિષ્ય કાંઇક કામ માટે નીકળ્યા, અને એણે આ જોયું. તે તે ક્રાધથી રાત-પીળેા થઇ ગયે, અને મનમાં વિચાર કરીને સામેથી કપડા ધાવાને ધોકો પડયા હતા તે ઉપાડયા, અને યાગીના ડાબા પગ ઉપર એક એવે સખ્ત ધાકાને ધા કર્યા કે યોગીના હાડકાં જુદા. યેાગી તે બે-બાકળા બની જાગી ગયા, અને બૂમ બરાડા પાડવા લાગ્યા. આ સાંભળી ડાબા પગવાળેા ચેલે એકદમ આવ્યો અને પેાતાના ભાગમાં આવેલા ડાબા પગની હાલત જોઇને એવે તો દાઝે ભરાણા કે લેાખડી કાશ લાવીને જમણા પગ ઉપર યોગીને મારી એટલે યાગીને તે દાઝયા ઉપર ડામ જેવું થયું. યાગી તે સાવ અપંગ થઇ ગયા. અને છેવટની જીંદગી મહામુશીબતે પસાર કરી. ખરેખર અજ્ઞાન અને વિવેકહીનપણે કરાતું કા' કેટ-કેટલુ વિપરીત પરિણામ આણે છે, આ હકીકતને સાર દરેક સુન માનવે હમજવા જેવા છે.
શ્રી નવીનચંદ્ર રતિલાલ વઢવાણસીટી.
મારૂ રાજ્ય મારી પાસે છે. આજની જનેતા પેાતાના બાળકને જ્યારે સુવડાવે છે, ત્યારે હાલરડાં એવા ગાય છે કે, જલદીથી પોતાના બાળકને ગૃહસ્થમાં જોડી દેવાની ભાવનાએ તેમાં રહેલી હોય છે, પરંતુ સતી મદાલસાને યાદ કરો. સતી મદાલસાએ હાલરડા વડે પોતાનાં બાળકામાં ત્યાગ, વૈરાગ અને વીરતાના ભાવ ઉત્પન્ન કર્યા હતા.
આ રીતે તેણે એક નહીં પરંતુ સાત સાત પુત્રાના જીવન ત્યાગમય બનાવી દીધા હતા. સાતે પુત્રા મેટા થયા ત્યારે માધુજીવન જીવવા લાગ્યા, અને ત્યાગી
કલ્યાણ; ડીસેમ્બર-૧૯૫૨.
: ૫૦૭ :
રાજા
મહાત્મા બની ગયા. રાણીને જ્યારે આઠમેા પુત્ર જન્મ્યા, ત્યારે રાજાએ વિચાયુ. કે આ પશુ ત્યાગી બની જશે' તેથી તેને આયાને સોંપ્યા આ પુત્ર બધા પુત્રાની જેમ ત્યાગી તે ન બન્યા પણ માતાના સંસ્કારોની અસર તો તેના પર થઇ. રાણી મદાલસાએ પાતાનાં મરણુ વખતે પોતાના નાના પુત્રને ખોલાવ્યે. તેનાં હાથમાં એક કાગળ મૂકયા અને કહ્યું, આ કાગળ સાચવીને રાખજે અને સૌંકટ સમયે તે ખાલીને વાંચજે, આ કાગળ તને તે વખતે શાંતિદાતા બનશે. તે રાજકુમારે તે કાગળને રાખ્યા. અને કેટલાક વર્ષો બાદ તેના પિતા રાજા મરણ પામ્યા. એટલે તે રાજા બન્યા. એક દિવસ એક માણસે આવીને તેને કહ્યું ‘મહારાજ ! તમારા સાતે ભાગ્મે તમારૂ રાજ્ય છીનવી લેવા આવ્યા છે. તેથી તમે રાજ્ય સાંપા, કાંતા લડાઇની તૈયારી કરે' આ સાંભળી વિચારમાં પડયા. સાતે ભાઇઓ પોતાના નાનાભાઇની પરીક્ષા કરવા માટે ચ્છતા હતા. તેથી જ એક માણસ માકલી તેમણે આમ સંદેશા કહેવડાવ્યેા હતેા. રાજા વિચારામાં મગ્ન થયા. તરતજ માએ આપેલા કાગળ યાદ આવ્યા અને વાંચ્યા. તેમાં લખ્યું હતું • જે રાજ્યને તું માલિક છે, તે નાશવંત છે. તારા આત્મા અવિનશ્વર છે. તું યાદ રાખો કે, આ રાજ્ય તારૂ' નથી. તું જે રાજ્યના માલિક છે તે રાજ્ય આયી અનેકગણું વિશાલ છે. આવે ખેાધક પત્ર વાંચીને રાજાએ તે માણુસને કહ્યું. * ભાઈ તું મારા ભાઇને કહેજે કે, આ રાજ્ય તે ખુશીથી સંભાળે. આ રાજ્ય મારૂ યેાડું જ છે ? મારૂ રાજ્ય તે મારી પાસે છે અને તે કાઇ પડાવી લે તેમ નથી.’ રાજાના સંદેશા ભાઇએ આગળ પહોંચ્યા ત્યારે તેમને ખાત્રી થઈ કે, તેનુ જીવન પણ ત્યાગી તથા સંસ્કારી છે. ભાઇ તા નાનપણુથી સસાથી વિરક્ત થયા હતા. તેથી તેમને રાજ્યની પડી ન હતી. તેમણે તેા નાનાભાઇની પરીક્ષા લેવાજ સ`દેશા મેાકલાવ્યા હતા. પરંતુ આ સંદેશાએ રાજાનાં જીવનમાં ક્રાંતિકારી પલટા આણ્યો. આથી સમજી શકાશે કે સસ્કારશીલ માતા મદાલસાએ જ પેાતાના પુત્રમાં સારા સંસ્કા રેડયા હતા. આજની માતાએ પણ સંસ્કારિત હોય તા તેઓ સારાયે સમાજને સુધારી શકે છે. ખરેખર આજની જનેતાએ સ્વયં સુશીલ સંસ્કારી બની, બાળકોમાં સારા સંસ્કારે રેડવા જોઇએ.
શ્રી રસિકભાળા લાલજી શાહ મુંબઇ
