Jaypayad Nimmittashastra

Author(s): Jinvijay
Publisher: Prakrit Bharti Academy

Page 38

[गाथा ८०-८५]
प्रश्नव्याकरणाख्यं . भवणवइ-वाणवंतर-जोइस-वेमाणिया तहा देवा ।
तेसि दस अट्ठ पंच य, व(बा)रस णव पंच य वियप्पा ॥ ८॥ दश प्रकारा भवनवासिनः, तद्यथा - असुर-नाग-विद्युत्-सुवर्णा-ऽग्नि-बात-स्तनितो-दधिहीप-विकमाराः । अष्ट प्रकारा व्यन्तराः-किंनर-किंपुरुष-[प०४८, पा.१]महोरगा(ग)-गान्धर्वयक्ष-राक्षस-भूत-पिशाचाः । पञ्च भेदा ज्योतिष्काः -सूर्य-चन्द्रमसो-ग्रह-नक्षत्र-प्रकीर्णतारकाश्च ।। वैमानिका अनेकप्रकारा:-सौधर्मेशान-सनत्कुमार-माहेन्द्र-ब्रह्मलोक-लान्तक-महाशुक्र-सहस्रारआणत-प्राणत-आरण-अच्युताद्या द्वादशकल्पोपपन्नकाः । अपरे नवनवेयका:-अधोमध्यमोपरिविभागस्थाः। तथाऽनुत्तरविमानवासिनः पश्चप्रकारा:-विजय-वैजयन्त-जयन्ता-पराजिताः सर्वार्थसिद्धसंज्ञाः । एते स्वभावनिर्देशतो विज्ञातव्याः॥८॥
सिद्धाण आदिवग्गो, देवाणं होति तिण्णि वग्गाओ(उ)।
दो चेव मानुषा(णुसा)णं, [प० ४८, पा० २] सेसा तिरियास(ण) वग्गा हु॥८॥
लोकाग्रे व्यवस्थिताः सिद्धा अशेषविमुक्ताश्च अकारबहुले प्रश्ने। [क च ट बहुले प्रश्ने ?] वैमानिका देवा ज्ञेयाः । तप बहुले प्रश्ने मनुष्या ज्ञातव्याः । य श बहुले प्रश्ने उत्कृष्टाति(स्ति)र्यम्गतयो ज्ञेयाः ॥ ८१ ॥
दुपयक्खरेसु दिढे, सबे दुपयक्खरा मणुस्साणं ।
जे पुण चउप्पयाणं, ते नियमा होति देवाणं ॥ ८२ ॥
द्विपदाक्षराः । के ते? प्रथम-तृतीय-पञ्चमवर्गाक्षराः । एतबहुले प्रश्ने मनुष्या द्रष्टव्याः । अकर्मभूमिकान्तरद्वीपकाश्च । चतुर्थप० ४९, पा० १]वत्ता(र्गी ?)याश्चातुष्पदाक्षराः, ते(तैः १) उत्तरस्वरयुक्तैर्भवनपतिव्यन्तरा ज्ञेया इति ॥ ८२.॥
अपदाणं जो गमओ, सो चेव य होंति नारयाणं पि । बहुपायाणं तइओ, सर(सा)वयवो होइ पक्खीणं ॥ ८३ ॥
अपदाक्षरा घ झ ढ पूर्वोक्ताः। द्विपद-योनौ लब्धायां ध न व हा नामत्यवसोय(?)त्वाभिव्यञ्जको भवति । तदा पक्षमे(क्षिणो?) सत्त्वा भवन्ति ।। ८३ ॥
मणुअक्खरेसु मणुआ, इत्थीए सेसएसु नायबा । हस्स[स्स]रा य णिडा, सेसा लालुक्खा सरा सबे ॥ ८४॥
मनुष्याक्षराः प्रागुक्ताः । विशेषोप[प०४९, पा० २]दर्शनार्थ पुनरुपन्यासः। प्रश्ने मनुजाक्षरबहुले मनुजा ज्ञेयाः । के ते मनुजाक्षराः ?। प्रथम-तृतीयवर्गप्रतिबद्धाः । द्वितीयवर्गाक्षर- , बहुले प्रश्ने स्त्री ज्ञातव्या । इस्खखराः, के ते ? अ इ उ ए एते पञ्च(?)निग्धाः । एतबहुले प्रश्ने पुरुषा [आ]देश्याः । शेषाः दीर्घाः सप्त स्वराः । एतद्बहुले प्रश्ने स्त्रिया(यो) वक्तव्याः ॥ ८४ ॥
खख्घ(घ ?) मादिणो य वग्गा, पंच य अणुणासिया भवे लुक्खा। . णिद्धा कगादिवग्गा, तत्थ य कजं तु सयणगया(? यं)॥ ८५ ॥
(35)
Jain Education Intemational