Jaypayad Nimmittashastra

Author(s): Jinvijay
Publisher: Prakrit Bharti Academy

Page 75

जयपाहुडनाम निमित्तशास्त्रम् । [गाथा २५४-२५५] अनुवलितमेव लभ्य(भ)न्ते (?) उत्तरा हखाः(?) 'अ इ एउ' इत्येते अधरेण स्वरेणाभिहन्यमाना अधरमेव स्वरं अनुवलितमभिलभत(न्त) इति ॥ २५३ ॥
एवं अहर चउक्के, आइल्लो पच्छिमो व एमेव । चउ तिय एकं कमसो, ह्रस्सेसु हवंति आदेसा ॥ २५४ ॥
अनानुपूर्वीमंग(गी)कृत्य अधरचतुष्कं क ट प शाः चत्वार आद्या भण्यन्ते ।[८० १४४, पा० २] अथवा पश्चाद्भवन्तीति पश्चिमा: 'कट पशाः' । ककारः अकारवर्गश्च (स्य १) पश्चिमो भवति । एवं ने(जे)यम् । एतदन्यतमाधिके प्रश्ने मध्यमलाभ आदेश्यः । 'अचत या' आद्या:। उत्तराः तदन्यतमाधिके प्रश्ने उत्कृष्टलाभ आदेश्यः । एषां 'अचत या'नां मध्ये अकारचकारधिके प्रभे उत्कृष्टो लाभ आदेश्यः । एषां(व) 'कट पशा'नां मध्ये पकार-शकाराधिके "प्रश्ने अधमलाभ आदेश्यः ॥ २५४ ॥
जह चेव सरनिवेसो, भणिओ तह चेव वंजणेसुं पि । एमेव [वि]रइयचो, णिरंतरं जाव उ हकारो ॥ २५५ ॥
अथवाऽस्य(स्या)गाथाया विस्तरेण स्वरव्यंजनविप० १४५, पा० १]भागेनाक्षरोत्पादनं प्रस्तारचतुष्टयं पंचवर्गीये तत्र प्रथमतरं यथा- तिर्यक् चतुर्दशगृहकाणि ऊर्ध्व [न]व च । 1 एवं विरच्याक्षरन्यासः-अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ओ औ अं अः। अ। एवमेषा प्रथमा पंक्तिः। इ
क का कि की कु कू के कै को कौ कं कः । उ । प्रथमाया अधः द्वितीया। उ । चचाचि ची चु चू चे चै चोचौ चंचः। तृतीया। ऊ। ट टा टि टी टु टूटे टै टो टौटंटः । टय ऐ । चतुर्थी । ए। ती तु तू ते ते तो तौ तं तः । त ता ति । उ । पंचमी । ऐ। पुपूपे पै पो पौ पंपः । पपा पि पी। ऊ। षष्ठी। ओ । यु यू ये यै यो यो यं यः। य या यि यी । ए । सप्तमी । औ । [प०१४५, पा०२] ७ शे शै शो शौ शं शः । शशा शि शी शुशू । अष्टमी । अं अः ओ औ ऐए ऊ उई इ आ अ। इ। नवमी। एवमेता नव पंक्तयः अधोऽधः स्थाप्याः । एवं यथा पंचवर्गेषु दर्शितस्तद्वदन्येऽपि'ख छ ठ थ फरष। गज ड द ब ल स । घ झ ढ ध भ व ह ।' इत्येते क्रमेणालिख्य पंचवर्गीयाः?] पंचप्रस्तारा दर्शनीयाः । एकैकस्मिन्प्रस्तारा(रे आ?)दौ अक्षरं दृष्ट्वा प्रस्तारे तदा(द)वलोक्याक्षरत्रय
प्राप्तिः विज्ञा(जे)या, इति । कथं ?[प० १४६, पा.१] प्रश्नादौ अधिस्तिर्यग्मात्रा(त्र)मक्षरमवलोक्य 2 ऊर्द्धमात्रे ऊर्द्धगण्याक्षरं गृह्यते । यथा गौरियस्मिन् दृष्टे उपरिष्टात् स्वरसंख्यया एते त्रयाणां त्रयाणां दशमस्य दशमस्य [अ ?]धरत्वादौ ककारस्य गजविलुलितक्रमो यथा-तौ दौ, के, ए ऐ ओ औ अंअः इत्यादि । एवं सिंहेन विपर्ययः । अय(त्र?) मात्रयाधस्ताल्लाभः । तिर्थक्करणद्वयप्रयोगतो लाभो वक्तव्य इति । "जो उ सराण[प० १४६, पा०२]विभागं दंसेदी" तीता(तो!) गाथास्वरविभागो दर्शनो(शितः?) । पूर्वस्य प्रस्तारस्य किंचिद्विशेषेण लिख्यते-तिर्यय(ग्) द्वादश गृहाणि ऊर्द्धमास्तो (मष्टौ) द्रष्टव्यानीति।न्यासः-अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ओ औ अं अः। प्रथमा पंक्तिः। अस्याधस्तात्क का कि की कु कूके कै को कौ कं कःप०१४७, पा.१] । क। एषा द्वितीया । अस्याधस्तात्-चिची चुचूचे चै चो चौ चं चः। च चा। अस्याधस्तात्-टी टु टूटे टै टो टौ टं टः।[ट टा टि] | अस्याधःतु तू ते ते तो तौ तं तः। तता ति ती। अस्याधस्तात्-पूपे पै पो पौ पंपः । पपा पि पी पु । अस्याधस्तातू-ये यै यो यौयं यः, यया यि यी यु यू । अस्याधस्तात-शै शो शौ शंशः । [प०१४७, पा०२]
(72)
Jain Education Intemational