Jaypayad Nimmittashastra

Author(s): Jinvijay
Publisher: Prakrit Bharti Academy

Page 57

जयपाहुडनाम निमितशास्त्रम् । [ गाथा १७८-१८२ ] तृतीयस्वर इकारः, स उक्तान्यतमाक्षरोपरिगतो रथ्यायां द्रव्यमाचष्टे । द्वितीयस्वर आकारः, सोऽभिहतोत्तराक्षर (रा) न्यतमसंयुक्तो रथ्यायामेव द्रव्यं कथयति ॥ १७७ ॥
5
३८.
सविसर्गः 'अ' कारः, स यदा प्रश्ने अन्यतमाक्षरपार्श्वस्थि[ १०९३, पा० २ ]तो दृश्यते केवलो वा तदा चतुष्पथे द्रव्यमादेश्यम् । एकादशमोऽनुखारः 'अं' यदाऽन्यतमाक्षरोपरिगतो दृश्यते केवलो वा तदा तस्य चतुष्पथस्य पश्चिमदिग्भागे द्रव्यमवतिष्ठत इत्यादेश्यम् । घनाक्षराणां 'ख छ ठ थ फरषाणां घ झ ढ ध भ व हा नां' चान्यतमबहुले प्रश्ने लौकिकदेवकुले द्रव्यमादेश्यम् । [१० ९४, पा० १] लौकिकं देवकुलं शंकरायतनादिकम् । एतेष्वेव घनाक्षरेषूत्तरस्वरसंयुक्तेषु लोको10 तरदेवकुले द्रव्यमादेश्यम् । लौकोत्तरिकदेवकुले (ल) मित्यर्हतायनं वक्तव्यम् ॥ १७८ ॥
सविसग्गे चउकं, साणुस्सारेसु अधरखरठाणं ।
लोइय लोउत्तरियं, घणक्खरे देउलं लक्खे ॥ १७८ ॥
सत्थ [य] जीव-धातु-मूलाणं लक्खए तउट्ठा ( ओ ठाणा । एसो य गामदंडो, एसो वि य बाहिरो दंडो ॥ १७९ ॥
सर्वत्र जीव-धातु- मूलानां यदेतत्स्था[ १०९४, पा० २ ] नं नष्टस्योक्तं तच जीव (वं ) धातु (तु) मूलं चेति त्रयम (मे) वावधार्यादेशः कार्य इति । तत्र तत्र स्थाने एष दंडो बहिरभ्यन्तरे च ग्राम1s स्योक्तः । दंडशब्देन च नष्टं व (ध) नमुच्यते ॥ १७९ ॥
॥ नष्टिको (का) चक्रं समाप्तम् ॥
-C
एतो (तो) चिंतविभागो, मुट्ठिविसेसेण अक्खरुप्पत्ती ।
गेहिरिखा (गह रिक्खाणं सूया, सबेसिं उवगयविसेसो ॥ १५० ॥
अतः परं चिन्तावि[प० ९५, पा० १ ] भागस्य मुष्टिविशेषस्य ग्रहाणां नक्षत्राणां च सूचनं लेसो20 ( शो ) देशेन यथावसरमुत्पत्तिप्रदर्शनं तथाक्षरोत्पादनं च मुष्ट्या ग्रहरि ( ऋ) क्षाणां च वर्णया(नाता)मुपगतविशेषमिति वक्ष ( क्ष्य) माणोपन्यासार्थना (ता ? ) । उपगतः शब्दप्राप्तपर्यायः ॥ १८० ॥
तह सहणिण्णओ वि[य], सबे भावा य सवदवाणं । णंदावते जोए, सत्त वियप्पा [१०९५, पा० २] हवंति इमे ॥
१८९ ॥ पटहास्फोटित कुट्यपतनादिशब्दो भावशब्देन निन (र्ण ) यवर्णाकृति प्रमाणादीनि भण्यन्ते ।
28 सर्वभाषा अक्षरप्रतिबद्धाः 'लाभालाभ- सुखदुःख जीवितमरण' इत्याद्यक्षरप्रतिबद्धाः । सकलद्रव्याणां नन्दिकावर्त्ताक्ये (ख्ये) करणे सप्त भेदा भवन्तीति वक्ष्यमाणोपन्यासः ॥ १८१ ॥
तथा चैतत् -
पढमो चिंताभेदो, तस्स य भेदा हवंति अट्ठ इमे । जीवादीण जोणी. तिविहो पढमो हवति भेदो ॥ १८२ ॥
(54)