________________
જૈન યુગ
તા. ૧-૩-૧૯૩૬.
મ હા રાષ્ટ્ર ની રશે ક્ષણિક પરિસ્થિતિ.
(લેખક:-માણેકલાલ ભટેવરા.) [ આ પત્રના તા. ૧૬-૮-૩૫ ના અંકમાં પૃષ્ઠ ૭ મે નાશિક જીલ્લામાં જેની પરિસ્થીતિ વિષયક આંકડાઓ રજી થયા છે તેના અનુસંધાનમાં મહારાષ્ટ્ર સંબંધી લેખકે પૂરી પાડેલ અન્ય વિગતે અત્રે રજુ કરવામાં આવે છે. તંત્રી.]
આગળ જણાવ્યા મુજબ મહારાષ્ટ્રમાં ૪૦૪૪૪ પુરષ રહેશે તે તેનું પરિણામ કેટલું અનિષ્ટ આવે તે વર્ણવી અને ૩૪૨૫૧ પીએ છે. કુલ વસ્તીમાંથી ૨૪૯૪૪ એટલે શકાય નથી. અત્યારની જુવાન પ્રળ ઉપર આપણા દેશનું લગભગ ૩૩ ટકા શિક્ષીત છે. ૪૦૪ પુરૂમાંથી ૨૨૮૮૯ ભાવી અવલંબી રહ્યું છે ત્યારે આ બધી યુવાન પ્રજા
એટલે લગભગ ૫૫ ટકા શિક્ષીત છે. ૩૪૨૫૧ સ્ત્રીઓમાંથી અત્યારથીજ અશિક્ષીત રહે છે તે પછી આપણે તેઓની ૨૦૪૬ એટલે માત્ર ૬ ૭૪ ટકા શિક્ષીત છે. બાકીની પાસેથી શું આશા રાખી શકીએ ? ૧૫ થી ૨૦ વર્ષની ૯૪ ટકા તદન અશિક્ષીત છે. ૫ વર્ષ સુધીને ૨૬૩ બાળ- ઉમરના ૭૨ ૬૨ યુવાનેર્માથી લગભગ ૫૫ ટકા તદન અશિકેમાંથી એક પણ નિશાળે જતું નથી. ૫ થી ૧૦ વર્ષની ક્ષીત છે. યુવાને જે આટલા મોટા પ્રમણમાં અશિક્ષીત રહે અંદરની ઉમરનાં ૮૮૬૯ બાળકે છે એમાંથી ફકત ૧૪૫ તે સમાજને ઉધાર કદી થશે નહિ', ૧૫ થી ૨૦ વર્ષની અભ્યાસ કરે છે. મહારાષ્ટ્રના યુવકોએ ખાસ કરીને ધ્યાનમાં ઉમરના નવયુવાને ૫૫ ટકા અશિનીત ! ખરેખર પરિ. રાખવું જોઈએ કે પાંચથી દશ વર્ષની ઉમરના તમામ બાળ- સ્થીતિ એવી છે કે ૨૦ વર્ષની ઉપરની ઉમરના ૩૯૯૫૭ કોએ નિશાળે જઇ શિક્ષણ લેવું જોઈએ જ, અને ૭૪૧૯ માંથી ૨૨૨૨૪ એટલે ૫૫ ટકા ઉપરાંત અશિક્ષીત છે. આ બાળ શિક્ષણ લેતાં નથી તેને ખ્યાલ કરી બધાને નિશાળે બધા આંકડા તપાસતાં એમ માલુમ પડે છે કે મહારાષ્ટ્રના જતાં કરવાં જોઈએ. ૧૦ થી ૧૫ વર્ષની ઉમરનાં ૮૩૪૪ યુવાને જાગૃત થઈ શિક્ષણનો ગ્ય પ્રચાર કરી પાંચથી માંથી ૧૯૧૧ ૭૦ ટકા ઉપરાંત નિશાળે જતાં નથી. જયારે દશ વર્ષની ઉમરના તમામ બાળકોને નિશાળે જતા કરે તે આટલી મોટી ઉમરના દનું અસિટતીત છે ત્યારે એમજ ઘણું જ સારું, નહિંતર બધી નાની પ્રજા અને ઘણા જુવાને જણાય છે કે તે ૭૦ ટકા હવે બીલકુલ અભ્યાસ કરવાનાજ અશિક્ષીત રહેશે અને તેને અંગે સમાજને ઉદ્ધાર થવાની નથી; જે આટલી મોટી ઉમરના આટલા બધા અસિતત કાંઈપણુ આશા રહેશે નહિં.
|
લાપુર
ઉ' અહમદનગર | ખાનદેશ ઇસ્ટ | ખાનદેશ વેસ્ટ | નાસીક છે પુના સતારા
કુલ શિક્ષિત | કુલ શિક્ષિત કુલ શિક્ષિત કુલ શિક્ષિત કુલ શિક્ષિત કુલ શિક્ષિત કુલ શિક્ષિત ૦ થી ૫ | ૨૧૩૩- • ૧૨૮૦- - ૬૫ - ૧૦૬૫- ૧ ૧૬૧૨- • ૨૪૦૨- ૧ ૧૧૨૧- • ૫ થી ૧૦ ૧૮૩૫૨૭૯ | ૧૦૪૬-૧૯૦' ૫૬૦ - ૭૮ | ૯૦૭- ૧૮૫] ૧૩૨૨૯૯ | ૨૨૦૩-૨૫૪ ૯૯૧-૧૭૪ ૧૦ થી ૧૫ ૧૬૫–૪૫૫ ૧૦૦૧-૦૭ ૫૩૧ -૧૪૭ ૮૬૧ -૨૯૪ ૧૩૦૬-૨૩૯ | ૨૦૭૪-૪૩૫ ૯૧૪- ૨૬• ૧૫ થી ૨૦ અને ૯૮૩-૪૩૧૩ | ક૨૯૪–૨૮૪૩૧૩૮-૧૫૨૦૫૧૯૨-૨૬ ૭ ૭૭૫૫-૪૩૪૩૧૦૫૪૩-૩૧૭૮ ૪૮૬૧-૨૨૦૦
શિક્ષીતમાં પણ અંગ્રેજી જાણનારાનું પ્રમાણુ ગણ્ય નાસીક (૬) શ્રી જૈન ઓસવાળ બેડીગ નાસીક ગાંઠયું છે. આ ઉપરથી એમ જણાય છે કે અંગ્રેજી
(૭) શ્રી નેમીનાથ જૈન બ્રહ્મચર્યાશ્રમ ચાંદવડ શીક્ષણનો પ્રચાર બીલકુલ નથી. માટે ત્યાંના યુવકોએ,
(૮) શ્રી મહાવીર જૈન પાઠશાળા લાસલગાંવ
(૯) શ્રી ભારત જૈન વિદ્યાલય પુના બાળકે, યુવકે તેમજ સ્ત્રીઓ એમ અ ગ્રેજી શીક્ષગુ લે
(૧૦) શ્રી. સ્થાનકવાસી જૈન બોડીંગ પુના તેવો પ્રચાર કરે જઇએ.
(૧૧) શ્રી હીરાચંદ નેમીચંદીગંબર જૈન બેડીંગ પુના મહારાષ્ટ્રમાં શિક્ષણીક પરીસ્થીતી સુધારવાની નીચે
(૧૨) શ્રી ફતેચંદ જૈન બેડીંગ ચીચેવડ મુજબ જાહેર સંસ્થાઓ છે.
(૧૩) શ્રી દીગંબર જૈન બોડીંગ બારામતી
(૧૪) શ્રી જૈન પાઠશાળા જુન્નર અહમદનગર (1) શ્રી જૈન બેડી ગ અહમદનગર
સતારા (૧૫) શ્રી જેન બોડીંગ કરમાળે (૨) શ્રી તીલક જૈન પાઠશાળા પાઘડી
સોલાપુર (૧૬)ગાંધી નાથારામજી જૈનદીનંબર બેડી ગોલાપુર (૩) શ્રી અમૂલખ જૈન પાઠશાળા કહે.
(૧૭) શ્રી મહાવીર જૈન બાલાશ્રમ બારસી (૪) શ્રી જૈન પાઠશાળા કોપરગાંવ
(૧૮) શ્રી આદીનાથ દીગમ્બર જૈન પાઠશાળા ખાનદેશ (૫) શ્રી એસવાળ જૈન બોડીગ જલગાંવ
ધરણગાંવ ખાનદેશ
