Jain_Satyaprakash 1952 08

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 10

શ્રીમદ્ આનંદઘનજી મહારાજ
લેખક :-શ્રીયુત વસંતલાલ કાંતિલાલ ઈશ્વરલાલ. બી. એ. શ્રીમદ્ આનંદઘનજી મહારાજ એ કોઈ વિશ્વ ઈતિહાસની નામાંકિત વ્યક્તિ નથી. એ કઈ રંગદર્શી કવિ કે મૃતપાઠી પંડિત નથી. નથી એ વિચક્ષણ લોકનાયક કે પ્રખર કર્મયોગી. એ તે છે ઋષભદેવ પ્રોતમની પ્રેયસી. એ સાજનની સજની. એ કંથની કાન્તા. શુદ્ધચેતનાની શોધમાં ગાવું ને રોવું એ તેમનું પ્રધાન જીવન-કાર્ય. પ્રેમની વાણી જેવાં મુક આંસુઓ વહેવડાવવા એ તેમની જીવનકળા હતી. જેઓએ આનંદઘનજીના પદ આવ્યું કે ગિરનાર પર ગાયાં છે તે જાણે છે કે આનંદઘનનો પ્રેમ એ હૃદયને રોગ નથી, મગજની નબળાઈ નથી પણ જીવનને વિકાસ છે; સ્વભાવની જાગૃતિ છે. એ પ્રેમ કઈ વૈષયિક પ્રેમ કે અહંમ નહોતો પણ શુદ્ધ પ્રેમ હતો. આથી જ તેમના પ્રેમાશ્રમાં પ્રચંડ આત્મશક્તિની છાયા મનાઈ છે–તેમની ભક્તિમાં વીરતાનું તત્ત્વ સચવાયું છે.
એ આનંદઘનજીને ચોક્કસ જન્મદિન કે જન્મસ્થળ મળી આવતાં નથી તેઓએ રચેલ પદાદિ કૃતિઓમાં વપરાયેલ ભાષાના શબ્દો પરથી તેમનું જન્મસ્થળ કેટલાકએ ગુજરાત નક્કી કર્યું છે. તેમને હયાતિકાળ અઢારમા સૈકાના પૂર્વ ભાગમાં ગણાય છે પણ એ બધું આનંદધનનું સ્થૂલ મૂલ્યાંકન છે. તેનું બહુ મહત્ત્વ નથી. ખરી રીતે તે જેઓ આત્મ-સુખ સમજવાને મેળવવાના પ્રયત્ન કરે છે તેઓ, તેમના જીવનનું સાચું દર્શન પામે છે. જે મહાપુરુષ જનમમરણથી નાસી છુટવા માગતા હતા તેમની જ જન્મમરણ તારીખ કે સ્થળ નક્કી કરવા તાર્કિક દલીલે ઊઠાવવાની જરૂર નથી. છતાં આધ્યાત્મિક દૃષ્ટિએ તેમના જન્મનું સ્થળ ને તારીખ મળી આવે છે. જ્યાં જ્યાં આ વિશાળ પૃથ્વી પરના કોઈ પણ એકાદ ખૂણે એકાદ પણ વીર ઈદ્રિયારામી મટી આત્મારામી બને છે ત્યાં ત્યાં ને તે કાળે એકાદ આનંદઘન જન્મે છે. આનંદઘનનું સાચું જન્મસ્થળ ને જન્મદિન ત્યાં જ છે. આપણે આવી આધ્યાત્મિક દૃષ્ટિએ જ આનંદઘનજીનું મૂળ ઘટાવવું જોઈએ, કારણ કે આનંદઘનજી પોતે પિતાને પણ એ આધ્યાત્મિક દૃષ્ટિએ જ સમજવા પ્રયત્નો કરતા તેઓ એ દષ્ટિએ જ જીવવું પસંદ કરતા, ને બીજી બધી દૃષ્ટિએ મરવું પસંદ કરતા, આધ્યાત્મિક સિવાયની બીજી દષ્ટિએ આનંદધનને સમજવા પ્રયતને કરવા તે પુનિત દેવપ્રતિમાને ગંદા હાથીએ સ્પર્શવા જેવું છે.
એ મહાયોગી એક ૫દમાં * પિતાના અંતરંગ કુટુંબ પરિવારની ઓળખાણ આપે છે, એ પદમાં તેઓ જણાવે છે કે મારા માતાપિતા, ભાઈભગિની, ગર્ભગોત્ર વગેરે સઘળુંક આનન્દઘન છે. એ પદમાં વર્ણવેલ સંબંધે એ કઈ સંસારી અવસ્થાના ક્ષણિક સંબંધ નથી. એમાં તો અંતરની પ્રેમસૃષ્ટિના પ્રધાન પાત્ર- આત્માનું જ કાવ્યમય દર્શન છે. એ
* મેરે પ્રાન આનન્દઘન તાન આનન્દઘન