Book Title: Jain Sahitya Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain View full book textPage 7
________________ ਹਨ। 1 ਤੱਛ ਜੀਬਤ ਇਛੱਰਵਾਦੀ (ਨਾਸਤਿਕ) 2 ਭੂਤਵਾਦੀ ਂ (ਪੰਜਮਹਾਯੁਤ ਤੇ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਸਭ ਕੁਝ ਸਮਝਣ ਵਾਲੇ) 3 ਈਸ਼ਵਰ ਵਾਦੀ 4 ਨਿਅਤੀਵਾਦੀ (ਮੁਕੱਦਰ ਡੇ ਵਿਸਵਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲੇ 18 ਕਿਆ ਸਥਾਨ :- ਹਰਕੰਮ ਦਾ ਕੋਈ ਕਾਰਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ ਕਰਮ ਕਿਆ ਤੇ 12 ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਅਧਰਮ ਕ੍ਰਿਆਵਾ ਦਾ ਵਰਨਣ ਹੈ 1 19 ਅਹਾਰ ਪਰਿਗਿਆ :- ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ ਤਰੱਸ ਤੇ ਸੰਥਾਵਰ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਜਨਮ ਤੇ ਭੋਜਨ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ । 20 ਪ੍ਰਤਿਖਿਆਨ :- ਅਹਿੰਸਾ ਰੁਕਾਵਟਾ ਦਾ ਵਰਨਣ ਇਸ (ਤਿਆਗ) ਹੀ ਇਸ ਵਿਚ ਹੈ । ਆਦਿ ਮੂਲ ਗੁਣ ਅਤੇ ਸਮਾਇਕ ਆਦਿ ਦੇ ਆਚਰਨ ਵਿਚ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ। ਪਾਪਕਾਰੀ ਅਸੰਜਮ ਤੇ ਪ੍ਰਤਿਖਿਆਨ 21 ਆਚਾਰ ਸਰੂਤ :- ਗਿਆਨੀ ਹੀ ਸੁਧ ਆਚਰਨ ਦੀ ਪਾਲਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ ਏਕਾਂਤਵਾਦੀ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਦਾ, ਏਕਾਂਤਵਾਦੀ ਮਾਨਤਾਵਾ ਨਾਲ ਖੰਡਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । 22 ਆਦਰਕ ਕੁਮਾਰ :- ਇਹ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਾਲੇ ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ ਮਗਧ ਦ ਰਾਜਾ ਸ੍ਰੇਣਿਕ ਦੇ ਪੁਤਰ ਅਭਿਕੁਮਾਰ ਦੇ ਦੋਸਤ ਅਦਨ ਦੇ ਸਹਿਜਾਦੇ ਆਦਰਕ ਕੁਮਾਰ ਦਾ ਵਿਰਤਾਂਤ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਹੋਰ ਮਤਾਂ ਨਾਲ ਚਰਚਾ ਕਰਕੇ 500 ਸਾਥਿਆ ਨਾਲ ਸਾਧੂ ਜੀਵਨ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕੀਤਾ । 23 ਨਾਲੰਦਾ :- ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਦੀ ਰਚਨਾ ਰਾਜਗਿਰੀ ਦੇ ਇਕ ਭ ਗ ਨ ਲੈਂਦਾ ਵਿਖੇ ਹੋਏ ਸੀ ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ ਗਣਧਾਰ ਗੌਤਮ ਇੰਦਰ ਭਾਂਤੀ ਦੇ 23 ਤੀਰਥੰਕਾਰ ਪਾਰਸਾਵਨਾਥ ਦੇ ਚੈਲੇ ਪੇਡਾਲ ਪੁੱਤਰ ਨਾਲ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਰਨਣ ਹੈ। ਸਥਾਨੰਗ ਅਤੇ ਸਮਵਯਾਂਗ ਇਹ ਦੋਹੇ ਸੂਤਰ ਇੱਕ ਹੀ ਸੈਲੀ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਹ ਗ੍ਰੰਥ ਇੱਕ ਗ੍ਰੰਥ ਕੋਸ਼ ਆਂਖੇਂ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਤੱਤਵਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਲਈ ਇਸ ਦੀ ਰਚਨਾ ਹੋਈ ਹੈ । ਸਥਾਨਿੰਗ ਵਿੱਚ ਇੰਦਰੀਆਂ ਦੇ ਨੋ ਗੁਣ, ਸੱਤ ਨਿਨੱਹਵ, ਪ੍ਰਵਜਿਆਂ, ਸਥਵਰ, ਰਜੌਹਰਨ, ਲਖਣ ਪੱਦਤੀ, ਗਰਭਧ ਰਨ, ਭੁਚਾਲ ਨਦੀਆਂ, ਰਾਜਧਾਨੀਆਂ ਵਰਖਾ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਜਿਕਰ ਹੈ । 24 ਤੀਰਥੰਕਰ ਵਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਹੈ । ਸਮਵਯਾਂਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਖਿਆ ਵਾਲੇ ਸੂਤਰ ਦੇ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੁੱਝ ਜੀਵ ਇੱਕ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰਾ 2 ਤੋਂ 33 ਸੌਖੀਆ ਤੱਕ ਜੀਵ ਦੇ ਮੋਕਸ਼ ਜਾਣ ਦਾ ਵਰਨਣ ਹੈ । ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ 18 ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਲਿਪੀ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਦੋਹਾਂ ਗੰਥਾਂ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੇ ਅਗੁੰਤਰ ਨਿਕਾਏ, ਪੁਗਲ ਪਜਤੀ, ਮਹਾ ਵਿਉਤ ਧੰਤ ਅਤੇ ਧਰਮ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਤਰਾਂ ਹੈ । ਵੈਦਿਕ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਮਹਾਭਾਰਤ ਦਾ ਅਨਪੱਤਬ (ਅਧਿਐਨ 6Page Navigation
1 ... 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
