Jain Sahitya

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 8

134) ਇਸ ਸੈਲੀ ਦਾ ਹੈ। ਸਿਧਾਂਤ ਯਾਦ ਕਰਣ ਦਾ ਇਹ ਗ੍ਰੰਥ ਪੁਰਾਤਨ ਤਰੀਕਾ ਦਸਦੇ ਹਨ । ਸਥਾਨੰਗ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾ 42102 ਪਦ ਸਨ ਹੁਣ 3770 ਸਲੋਕ ਪ੍ਰਮਾਣ ਹਨ ਸਮਵਯਾਂਗ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ (64000 ਪਦ ਸਨ ਹੁਣ 1667 ਸ਼ਲੋਕ ਹਨ।
ਭਗਵਤੀ
1.
ਇਸ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਨਾਂ ਵਿਆਖਿਆ ਪਰਿਗਿਪਤਿ ਹੈ । ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ' ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਂਵੀਰ ਤੇ ਗਣਧਰ: ਇੰਦਰਭੂਤੀ ਦੇ 36000 ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਉਤਰ ਹਨ। ਸਾਰੇ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਜੈਨ ਵਿਸ਼ਵ ਕੋਸ਼ ਆਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਇਸ ਵਿਚ ਤੱਤਵ ਚਰਚਾ, ਇਤਿਹਾਸ, ਵਰਗ, ਨਰਕ ਦੇਵਤਾ ਹੋਰ ਅਨੇਕਾਂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਚਾਨਣ - ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਕਈ ਪ੍ਰਸਨ ਭੂਗੋਲ, ਖਗੋਲ, ਸੁਪਨੇਆ ਦੇ ਕਰਮ ਸੰਬੰਧੀ ਹਨ । ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ ਜਮਾਲੀ, ਸ਼ਿਵਤਾਜ, ਰਿਸ਼ੀ, ਪਰਿਵਾਰਾਜਕ, ਤਾਂਪਸ ਬੌਣਿਕ, ਮਹਾਸਿਲਾ ਕੰਟਕ ਲੜਾਈ, ਅਤੇ ਯੁਧ ਭਾਵਨਾ ਦਾ ਖੰਡਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ । ਅਤਿਮਕਤ ਵਾਯਭੁਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਗਾਂਗੋ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ, ਕਾਰਤਿਕ ਸੇਠ, ਮਾਕੰਦੀ ਸੇਠ, ਗਣਧਰ ਗੌਤਮ ਤੇ ਪਾਰਸ਼ਨਾਥ ਦੇ ਚੋਲ਼ੀਆਂ ਦੀਆਂ ਚਰਚਾਵਾਂ, ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਂਵੀਰ ਦਾ ਜੀਵਨ ਆਦਿ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਰਨਣ ਹੈ । ਪਹਿਲਾ ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿਚ 2288000 ਪਦ ਸਨ ਹੁਣ 15752 ਸਲੋਕ ਪ੍ਰਮਾਣ ਹੈ।
ਗਿਆਤਾ ਧਰਮ ਕਥਾਂਗ
ਇਸ ਆਗਮ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਕਥਾਵਾ ਹਨ | ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਜੇ ਦੇ ਸਕੰਧ ਹਨ । ਪਹਿਲੇ ਸਕੰਧ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਕੁਲਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਹੈ । ਬਾਕੀ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਨਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ।
1 ਮੇਘ ਕੁਮਾਰ 2 ਧ' ਸਾਰਥਵਾਹ ਤੇ ਮੋਦੇ ਂ ਅੰਡੇ 4 ਦੋ ਕਛੂ 5 ਥਾਵਚਾ ਪੁਤਰ 6 ਤੰਬਾ 7 ਰੋਹਣ 8 . 0 ਵੀ ਇਸਤਰੀ ਸ਼ੰਕਰ ਭਗਵਾ ਮਲੀ ਨਾਥ 9 ਜਿਨ ਰਕਸਕ ਜਿਨਪਾਲ 10 ਚਦਰਮਾ 11 ਬਿਖ 12 ਸੁਬਧੀ ਪ੍ਰਧਾਨ 13 ਨੰਦਨ ਮਨਿਆਰ 14 ਤੋਤਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ 15 ਨੰਦੀ ਫਲ 16 ਦਰੋਪਤੀ 17 ਆਕੀਰਨ ਦੇਸ਼ਦਾ ਘੋੜਾ 18 ਸੁਸ਼ਮਾ ਪਤੀ 19 ਪੰਡਰਿੰਕ ਕਤਰਿਕ, ਇਨਾਂ ਕਥਾਵਾਂ ਵਿਚ ਦਿਆਲਤਾ, ਸੱਚ, ਸੀਲ ਆਦਿ ਉ ਮ ਭਾਵ ਪ੍ਰਗਟਾਏ ਗਏ ਹਨ । ਦੂਸਰੇ ਸਰੋਤ ਸਬੰਧ ਵਿਚ 206 ਅਧਿਐਨ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਭਗਵਾਨ ਪਾਰਸ਼ਨਾਥ ਜੀ ਦੀਆ 206 ਬਾਧਵੀਆ ਸੰਜਮ ਤੋਂ ਡਿਗਨ ਦਾ ਵਰਨਣ ਹੈ । ਜੋ ਮਰਕੇ ਦੇਵ ਲੋਕ ਵਿਚ ਦੇਵੀਆ ਹੋਈਆ । ਪਹਿਲਾ ਇਸ ਸੂਤਰ ਵਿਚ 5556000 ਪਦ ਤੇ ਤਿੰਨ ਕਰੋੜ ਕਥਾਵਾ ਸਨ ਹੁਣ ਕਿਰਫ ਗ੍ਰੰਥ 5500 ਸਲੋਕ ਪ੍ਰਮਾਣ ਹੈ ।
7