Jain Sahitya

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 24

ਪ੍ਰਕਿਣਕ
ਇਸ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ ਵਿਵਿਧ । ਸਵੇਤਾਵਰ ਮੂਰਤੀ ਪੂਜ਼ਕ ਇਨਾਂ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਰਚਨਾ ਮਨਦੇ ਹਨ। ਜਦ ਕਿ ਸਥਾਨਕ ਵਾਸੀ ਅਤੇ ਤੇਰਾ ਪੰਥੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨਹੀਂ ਮਨਦੇ ।
ਵਿਸ਼ਵ ਸ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੇ 14000 ਪ੍ਰਕਿਣਕ ਸਨ ਦੇ ਨਾਵਾ ਵਾਰੇ ਕਾਫੀ ਮੱਤ ਭੇਦ ਹਨ । ਇਹ
ਉਨਾਂ ਵਿਚੋ ਅੱਜ ਕੱਲ 10 ਪ੍ਰਾਪਤ ਹਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਸ ਪ੍ਰਕਿਣਕਾ ਦੇ ਨਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ । 1 ਚਤੁਸਰਨ ? ਆਤੂ ਪ੍ਰਤਿਖਿਆਨ 3 ਮਹਾ ਵੈਚਾਰਿਕ 6 ਸੰਸਤਾਰਕ 7 ਗੁੱਛਾਆਚਾਰ 8 ਗਾਣਾਂ ਸਮਾਧੀ
ਖਿਆਨ 4 ਭਕਤ ਪਰਿਗਿਆਨ 5 ਤਦੂੱਲ ਵਿਦਿਆ 9 ਦੇਵਿੰਦਰ ਸਤਵ 10 ਮਰਨ
ਕਈ ਵਿਦਵਾਨ ਮਰਨ ਸਮਾਧੀ ਤੇ ਗਛ ਆਚਾਰ ਦੀ ਥਾਂ ਚੰਦਰ ਵੈਦਿਯਕ ਤੇ ਵੀਰ ਸਤਵ ਨੂੰ ਮਨਦੇ ਹਨ ।
ਚਸ਼ ਮਰਨ
ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਸਿਰਫ 63 ਗਾਥਾਵਾਂ ਹਨ । ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਅਰਿਹੰਤ, ਸਿਧ, ਸਾਧੂ ਤੇ ਕੇਵਲੀ ਭਗਵਾਨ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੇ ਧਰਮ ਨੂੰ ਸੱਚਾ ਸਰਨ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਸੂਰ ਵਿਚ ਸਾਧੂ ਜੀਵਨ ਦੇ 6 ਆਵਸ਼ਕਾ ਦਾ ਵਰਨਣ ਹੈ !
ਆਤੁਰ ਪ੍ਰਤਿਖਿਆਨ
ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ 70 ਗਾਥਾਵਾਂ ਵਿਚ ਸਮਾਧੀ ਮਰਨ ਭੇ ਭੇਦ, ਬਾਲ ਮਰਨ ਤੋਂ ਪੰਡਿਤ ਮਰਨ ਦੀ ਚਰਚਾ ਹੈ ।
ਮਹਾਪ੍ਰਤਿਖਿਆਨ
ਇਸ਼ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿਚ 18 ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਪਾਪਾ ਤੋਂ ਬਚਨ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਸਾਧੂਆਂ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਛੁੱਟ ਸੰਸਾਰ ਭਰਮਨ, ਪਿੰਡ ਮਰਨ, ਪੰਜ ਮਹਾਵਰਤ, ਵੈਰਾਗ ਆਲੋਚਨ ਵਿਉਤਸਰਗ ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਤਿਅ ਗ ਦਾ ਸਹੀ ਪਾਲਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਮੜਕੇ ਦੇਵ ਤਾ ਜਾਂ ਨਿਰਵਾਨ ਗਤਿ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀਆਂ 143 ਗਾਥ ਦਾ ਹਨ
ਭਗਤ ਪਰਿਗਿਆ
ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀਆਂ 172 ਗਾਥਾਵਾਂ ਹਨ । ਪੰਡਤ ਮਰਨ ਦੇ ਤਿਨ ਭੇਦਾਂ ਵਰਨਣ
ਹੈ । 1 ਭਗਤ ਪਰਿਗਿਆ 2 ਇੰਗਨੀ 3 ਪਾëਪਗਮਨ ਭਗਤ ਪਰਿਗਿਆ ਮਰਨ ਦੇ ਦੋ ਭੇਦ ਹੋਰ ਪ੍ਰਪਾਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ 1 ਸਵਿਚਾਰ 2 ਅਵਿਚਾਰ
ਤਦੂਲ ਵੈਚਾਰਿਕ
ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀਆਂ 139 ਗਾਥਾਵਾ ਹਨ। ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਸੂਤਰ ਵੀ ਮਿਲਦੇ
23