Jain Sahitya

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 23

2 ਕਰਮ ਵਿਮਾਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ।
4 ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ ਭੈੜੇ ਸਾਧੂਆਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਤੋਂ ਬਚਣ, ਮੰਤਰ, ਤੰਤਰ, ਨਵਕਾਰ ਮੰਤਰ, ਤਪ ਵਿਧੀ, ਅਕੰਪਾ ਜਿਨ (ਤੀਰਥੰਕਰ) ਪੂਜਾ ਵਰਨਣ ਹੈ ।
5 ਨਵਨੀਤ ਸਾਰ ਵਿਚ ਸਾਧੂਆਂ ਦੇ ਗੱਛ ਸਵਰੂਪ ਦਾ ਵਰਨਣ ਹੈ ।
6 ਇਸ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਸਚਿਤ ਦੇ 10 ਤੇ ਆਲੋਚਨਾ ਦੇ 4 ਭੇਦਾ ਦਾ ਜਿਕਰ ਹੈ ।
ਚੂਲਿਕਾ - ਇਸ ਵਿਚ ਬੁੱਧੀ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਸਤੀ ਪ੍ਰਥਾ, ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ ਨਾਂ ਤੇ ਲੜਕੀ ਨੂੰ ਰਾਜ ਗੱਦੀ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਜਿਕਰ ਹੈ।
ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਦੇ ਤੀਸਰੇ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਸੁਧਾਈ ਹਰੀਭੱਦਰ ਅਚਾਰਿਆ ਰਾਹੀਂ ਕਰਨ ਦਾ ਵਰਨਣ ਹੈ ।
ਜੀਤ ਕਲਪ
ਇਸ ਵਿਚ ਸਾਧੂ ਸਾਧਵੀ (ਨਿਰਗ੍ਰੰਥਨੀ) ਦੇ ਭਿੰਨ 2 ਅਪਰਾਧਾ ਦੇ ਨਿਰਗ੍ਰੰਥ ਪ੍ਰਾਸਚਿਤ ਦਾ ਜਿਕਰ 103 ਗਾਥਵਾ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਤਪ ਦੇ 10 ਭੇਦ ਹਨ 1 ਆਲੋਚਨਾ 2 ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਨ ਤੇ ਉਭੈ 4 ਵਿਵੇਕ 5 ਵਿਉਤਸਰਗ 6 ਤਪ 7 ਛੇਦ 8 ਮੂਲ 9 ਅਨਵਸਥਾਪਿਆ 10 ਸਚਿਤ
ਚੂਲਿਕਾ ਸੂਤਰ ਨੰਦੀ ਸੂਤਰ
ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿਚ ਮੰਗਲ ਚਰਨ, ਤੀਰਥੰਕਰ ਸਤੂਤੀ, ਅਚਾਰਿਆ ਦੇਵ ਵਾਚਕ ਦਾ ਕੁਲੀਨ ਮਾਨ, ਪੰਜ਼ ਕਰ ਲੇ ਗਿਆਨ ਦੀ ਚਰਚਾ, ਸਰੋਤਾ, ਸਭਾ, ਅਤੋਪਤਿ ਬੁੱਧੀ (ਧਨਾ ਵੇਖੋ ਸੁਣੋ ਜਾਣੇ ਕਿਸੇ ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਸੁਧ ਵਿਆਖਿਆ ਅੰਤਪਤਿ ਬੁਧੀ ਹੈ।) ਸ਼ਰੁਤ ਗਿਆਨ, 12 ਅੰਗ, ਮਿਥਿਆ ਸਰੂਤ (ਸਾਹਿਤ) ਦਾ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਵਰਨਣ ਹੈ । ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿਚ ਅੰਗ ਤੇ ਹੋਰ 72 ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਸਲੋਕ ਸੰਖਿਆ ਦਿਤੀ ਗਈ ਹੈ । ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿਚ ਵਰਨਣ ਕੀਤੇ ਕਈ ਗ੍ਰੰਥ ਜਾਂ ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੇ ਂ ਕਈ ਅਧੂਰੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ । ਕਈ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦਾ ਵਿਸਾ ਵੀ ਬਦਲ ਚੁਕਾ
ਹੈ
ਅਨੁਯੋਗ ਦਵਾਰ
ਇਹ ਇਕ ਵਿਆਖਿਆ ਗ੍ਰੰਥ ਹੈ । ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿਚ ਵਰਨਣ ਦਾ ਢੰਗ ਨਿਕਲ਼ੇਪ ਵਿਧਿ ਹੈ । ਕਿਸੇ ਵਸਤੂ ਦਾ ਮਿੰਨ 2 ਦਰਿਸਟਿਆਂ ਨਾਲ ਵਿਸਲੇਸਨ ਨਿਕਸ਼ੇਪ ਹੈ । ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਿਸ਼ੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ।
ਆਵਸਕ ਸਰੋਤ, ਸਕੰਧ, ਅਧਿਐਮ ਦੇ ਵਿਵਿਧ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਵਿਵਿਧ ਨਿਕਸੇਪ ਅਨੁਯੋਗ ਦੇ ਉਪ ਕ੍ਰਮ ਆਦਿ ਦੇ ਚਾਰ ਭੇਦ, ਵਿਸਤਾਰ, ਅਧਿਕਾਰ, ਅਨਾਪੁਰਵੀ ਸਮਰਤਾ, ਅਨੁਰਾਮ ਨਾਂ ਅੰਦਾਇਕ ਦੇ 6 ਭੇਦ ਸੱਤ ਸਵਰ, ਅੱਠ ਵਿਭਕੱਤੀ ਨੋ ਰਸ, ਪ੍ਰਮਾਣ, ਅਗੌਲ, ਪਲੋਯਪਮ ਪੰਜ ਕਾਰ ਦਾ ਸਰੀਰ ਗਰਭਜ ਮਨੁਖ ਦੀ ਸੰਖਿਆ, ਸਤਨਯ, ਸੰਖਿਆ, ਅਸੰਖ ਤੇ ਅਨੰਤ ਦੇ ਭੇਦ ਉਪ ਭੇਦ ਮਣ ਦਾ ਸਵਰੂਪ ਉਪਮਾ ਨਿਰਯੁਕਤੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਭੇਦ ਸਮਾਇਕ ਸਬੰਧੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਉਤਰ ਹਨ।
ਨ
22