________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
38
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકારે
[માર્ગશીર્ષ
ઉત્સવપ્રિય હોય છે એ એમણે પૂરેપૂરું જાણી લીધેલું હતું. રસ્તામાં વાજા વાગતા હોય ત્યારે નાના ને મોટા બધા જ જેવા લલચાય છે. વિશિષ્ટ કારણનું સરઘસ નિકળેલું હોય ત્યારે હજારોની સંખ્યામાં માને તેની પાળ દે છે. બજાર કે જાત્રી, મેળો કે સમારંભ ગમે તે લેાક સમૂહ એકત્ર આવવાને પ્રસંગ હોય છે ત્યારે માનવો તે જોવા ઉભરાય છે. એ વસ્તુ દીવા જેવી સ્પષ્ટ છે. લૌકિક કે રાજકીય, સામાજિક કે ધાર્મિક તહેવાર હોય છે ત્યારે માનવો તે ઉત્તમ વેશભૂષા સજી, પિતાનું ઘર સ્વચ્છ કરી ઉત્સવમાં સાનંદ સામેલ થાય છે. ઉત્સવ સ્થાન જેમ બને તેમ વધુ આકર્ષક, સુશિક્ષિત અને પ્રેરક બને તેવા પ્રયત્ન કરવામાં આવે છે. અને એમ કરવાથી દર્શનેસુક જનતામાં કોઈ ને કાંઈ વિશિષ્ટ ભાવનાને ઉક નિર્માણ થાય છે. આમ માનવ સ્વભાવના વિશિષ્ટ વિકાર કહે કે વિચાર કહે તેને લાભ લેવામાં આવે છે. એ માનવસ્વભાવની વિશિષ્ટતાને જ સાચા માગે કેળવવા માટે પ્રભુની અંગરચનાનું વિધાન કરવામાં આવ્યું છે એમાં જરાએ શંકા નથી.
પ્રભુની મૂર્તિ કાંઈ મુકિત પછીની છેતી નથી. જ્યારે પ્રભુ દેહધારી હતા અને અંતિમ સિદ્ધ અવસ્થા પ્રાપ્ત કરી ચૂકેલા હતા, તેમને કાંઇ સાધ્ય કરવાનું રહેલું ન હતું, પ્રમરસની પૂર્ણતા જવાં અબાધિતપણે વિરાજમાન હતી તે દેહધારી સિદ્ધાવસ્થાની જ મૂતિ’ કરવામાં આવી છે, તેમજ જ્યારે પ્રભુ તાર્થ કર અવસ્થા પ્રાપ્ત થઈ અને જ્યારે દેવતાઓએ સમવસરણ રચી અષ્ટમહાપ્રતિકાયની ઉત્પતિ થઈ તે સિંહાસનાધિષ્ઠિત આખા તીર્થ કરના ગુણસમૂહ એકત્ર થયા ત્યારની દેશના વર્ષની કનુની શાંતમૂતિની કલપના રચવામાં આવી છે. એ પ્રભુની અવસ્થાની જ્ઞાની અને એ જેવી મૂતિ કરેલી તેવી મૂર્તિ' નિર્માણ કરવામાં આવે છે, એ અવસ્થા કાંઈ પંચભૂતાત્મક દેહતા વિલીન થયા પછીની નથી. અને એવી અવસ્થા એટલે એકલા આત્માની મૂર્તિ કે કપી પણ શકે છે. એવી સ્થાની પ્રભુમૂર્તિ ઉપર માનવ પોતા પાસે જે વધુમાં વધુ કીમતી અને સારી ગણાતી વસ્તુઓ અપ પિતાને ત્યાગ કેળવી આનંદ માને એ સ્વાભાવિક છે. પ્રભુને રાગી અગર મેહી થવાને પ્રશ્ન જ ત્યાં કેમ ઉપન્ન થાય છે એ સમજી શકાતું નથી. જેને થોડે રાગ હેય તેનો તે રાગ વધવા સંભવ છે. પણ જેનો રાગ સર્વથા ન થયો હોય તેને ગમે તેવો રાગ પણ પીડા કરી શકે નહીં, એ દીવા જેવી સ્પષ્ટ વાત છે. જયારે સુંદર અંગરચના કરવામાં આવે છે ત્યારે દર્શને સુકે વધુ સમૂહમાં ખેંચાઈ આવે છે. બાલવા અત્યંત ઉલ્લાસ અને આનંદ અનુભવે છે. પૂજય ભાવમાં ખાસ વધારો થાય છે. જે આત્માની આટલી
કૃષ્ટ પૂળ રચવામાં આવે છે એવા મહાન આત્મા-પ્રવ્યુ માટે વધુ ને વધુ વિચારે કરવાની ક્િરયા થાય છે અને તેવા આત્માએ એ સિદ્ધિ શી રીતે મેળવી એનો વિચાર કરવાનું મન થાય છે. મતલબ કે નેત્રદ્વારા મેળવેલ આનંદ આત્માની જાગૃતિ કરવાને નિમિત્તભૂત થાય છે. નેત્રોનું જે એકિ જડ વસ્તુ તરફનું કણ આત્મિક મૂલગ્રાહી તત્વ તરફ ખેંચાય છે. એ લાભ કઈ જે તેવો ન ગણાય.
ગમે તેટલે તત્વજ્ઞાની મનુષ્ય હેય છતા પૂણે દરિયે મેળવવો એ અત્યંત દુઃસાધ્ય વસ્તુ છે, ગમે તેવા જ્ઞાનીને પણ બાંદ્રાનું આકર્ષણ તે હોય છે જ. જ્ઞાની પરમ
For Private And Personal Use Only
