________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
- પંચસંગહ૫ગરાગુનું પર્યાલચન.
લેખક: પ્રે. હીરાલાલ ર. કાપડિયા એમ. એ. પ્રકાશ-રેનના કર્મ-સિદ્ધાન્તના અભ્યાસીને પંચસંગહ(સં. પચસંગ્રહ)નું નામ સૂચવવું પડે તેમ નથી. આ કૃતિ મલયગિરિસૂરિકૃત સંસ્કૃત ટીકા સહિત હીરાલાલ હંસરાજ તરફથી ચાર ભાગમાં ઇ. સ. ૧૯૧૦ ઇત્યાદિમાં પ્રસિદ્ધ થઈ હતી. ત્યાર બાદ . સ. ૧૯૧૯ માં પાંચ દાર(દ્વાર) પૂરતું મૂળ અને એને અંગેની મલયગિરિરિકૃત ટીકા “જૈન આમાનંદ સભા” તરફથી છપાવાઈ હતી. આને પ્રથમ ભાગ તરીકે ઉલ્લેખ છે. એના પછીના બીજા ભાગો છપાયા હોય તે તે જાણવામાં નથી. આ સંપાદનમાં વિષયોની સંક્ષિપ્ત સૂચી નથી કે સામાન્ય કેટિની પણ પ્રસ્તાવના નથી તે પછી મલયગિરિસૂરિની ટીકામાંનાં અવતરણોની તારવણી, વિશેષ નામની સૂચી દઇત્યાદિની તો આશા જ શી રાખવી ? “આગોદય સમિતિ ” તરફથી ઈ. સ. ૧૯ર૭ માં સંપૂર્ણ મૂળ “ પ્રસિદ્ધિ પ્રમાણેની પૂરેપૂરી રોપણ વૃત્તિ સહિત છપાવાયું હતું. એમાં પણ વિષય-સૂચી ઇત્યાદિ નથી.
“મુક્તાબાઈ જૈન જ્ઞાનમંદિર (ડભોઈ)” તરફથી ઉપર્યુક્ત બંને ટીકા સહિત મૂળ બે ભાગમાં ઈ. સ. ૧૯૩૮ ને ૧૯૩૭માં છપાયેલ છે. પ્રથમ બીજો ભાગ છપાયો અને પછી પહેલ છપાયો એટલે આમ કાલવ્યતિક્રમ છે. બંને ભાગમાં સંસ્કૃતમાં વિધ્યાનુક્રમ છે. બીજા ભાગના પ્રારંભમાં બંને ભાગને અંગે સંસ્કૃતમાં દસ દસ પરિશિષ્ટો છે.* તેમાં સાક્ષીરૂપે નિર્દેશાયેલા પ્રથનાં નામ અને ન્યાયનાં નામ એ બે હું અહીં નોંધું છું. પ્રથમ ભાગમાં
* આ પરિશિષ્ટોની જેમ રવો પડ્ઝ ટીકામાં તેમજ મલયગિરિરિકૃત ટીકામાં જે અવતરણે છે તેની અકારાદિક્રમે સૂચી અપાઈ હેત અને સાથે સાથે એનાં મૂળનો નિર્દેશ કરાયા હતા તે આ આવૃત્તિની ઉપાગિતા અને મહત્તામાં વૃદ્ધિ થાત. દાંભિક વાત કરનારા શુષ્કજ્ઞાનીઓ તેના ઉપદેશ દાનના અધિકારી હોતા નથી. તેમજ ગગ્રંથના ભાવને જે જાણતા નથી અથવા તે પિતાના માયાચારની પોલ પકડાઈ જવાની બીકે જે પ્રકાશતા નથી, અને ટી ટાઈમાં જે હાલે છે, એવા અજ્ઞાની ગુરુઓ પણ તેના ઉપદેશ દાનના અધિકારી થવા સમર્થ નથી. જે પર પરિણતિને પોતાની માની આર્ત ધ્યાનમાં વ છે અને જે ક્રોધ-માનાદિ કષાયથી ભરેલા છે એવા મોહમૂઢ અસદૂગુરુઓ પણ તેના ઉપદેશદાનના અધિકારી સંભવતા નથી.
“ગગ્રંથના ભાવ ન જાણે, જાણે તો ન પ્રકાશે; ફેગટ મેટાઇ મન રાખે, તસ ગુણ દૂરે નાસે ધન્ય તે મુનિવર રે. પર પરિણતિ પિતાની માને, વરતે આરતધ્યાને; બંધ મોક્ષ કારણ ન પીછાને, તે પહિલે ગુણકાણે...ધન્ય તે મુનિવર રે. શ્રી યશોવિજયજીકૃત સા. ત્રિ, ગાથાનું સ્તવન.
(ચાલુ)
--
-
For Private And Personal Use Only
