Jain Dharm Prakash 1948 Pustak 064 Ank 10

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 8

कर्मवाद
લેખકઃ-શ્રીયુત જીવરાજભાઈ એધવજી ઢાશી,
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશના આ પહેલાના બે શંકા ( જેઠ અને સાઢ )માં ગે દેશાત્મવાદ ઉપર એક લેખ લખ્યા છે. તેમાં આત્માના અસ્તિત્વ, પુદ્ગલથી ક્ષત્માની ભિન્નતા, કેહુથી પણ આત્માની ઉન્નતા વિગેરે રાધે રસવિસ્તર વધ્યું ન કરેલ છે. તેમાં હાલના માનસશાસીષાના નિગારા સાથે જૈન દર્શનના વિચારે કેટલા રાગત અને અરા ગત છે તે પતાવવા યત્ન કર્યાં છે. તેમાં ગણધરનાદના પહેલા અને ત્રીજા ગણધરવાદના ભાષ્ય અને સ ંસ્કૃત વૃત્તિના કેટલાક આધારે અને કેટલીક લીલા તાવેલ છે. હવે આ લેખમાં બીજા ગણુધરવાદમાં ‘કર્મવાદ ઉપર જે વિવેચન છે. તેને વલખીને યત્કિંચિત્ દર્શાવવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવે છે.
'
જૈન દર્શન પ્રમાણે કર્યું ' એક પોદગલિક વસ્તુ ( untorial objeet ) છે. પુદ્ગલની ઓરિક, વૈક્રિય, આહારક, વૈજસ, માનસ અને કાણુ ગણાશે ( classes ) છે. તેમાં ઉત્તરેત્તર વણા એક બીલથી સૂક્ષ્મતર અને ૫૨ છે. કાર ણુ વગણાા પુદ્ગલા ખીત બધા કરતાં વધારે સુક્ષ્મ અને ઘન છે, માટે તે ચર્મચક્ષુથી ગ્રાહ્વા નથી. જ્યારે રાગ દ્વેષ આદિ કારણથી છતાં અમુક શાળાપરિણામવિક્ષેપ ( spiritual motivity ) થાય છે ત્યારે જીવ કવર્ગ ણામાંથી પૂગલા ગ્રહણ કરે છે, અને ગ્રહણ કરતી વખતે જ તે પુછવામાં કર્યાંની કૃતિ સ્થિતિ આદિનો જન્મ થાય છે. અર્થાત્ કમ વણાના પુદ્દગલે ‘ કર્યાં ' નથી, પણ તે પુદગલે ઉપર ના અધ્યસાય-પરિણામની ક્રિયા ( netivity ) ાય ત્યારે જ તે પુદગલા કર્યાં ’ની સગાને પામે છે. ક છના પ્રદેશમાં કર્યા પ્રવેશ કરી આતપ્રેત અને છે. આ હકીકત એક લાચુ ળક(agnet ).ના દાખલાથી સમળવી શકાય છે. લેસુખક પોલાદ ધાતુ ઉપર વિદ્યુત શક્તિ પ્રદેશ થવાથી છાને છે, જ્યાંસુધી તે ધાતુ ઉપર વિદ્યુતશક્તિના સુગાર ન થા હાય ત્યાંસુધી તેમાં આગુ કરવાની શક્તિ હોતી નથી. તેમ દરેક ધાતુ ઉપર વિદ્યુતશક્તિને સરખા રાચાર પણ જઇ શકતા નથી. પણ કરી ગેગ્ય પાલા ધાડુમાં રા`ચાર કરવામાં આવે છે, અને તેવા સુગાર ધા પછી લેડ્યુક અને છે, અર્થાત્, શ્રીખ લેહાન આકર્ષણ્ કરવાની શક્તિ ઉત્પન્ન શાય છે. હું પંચાગ છેના ગવન રાની કાના ર કામડાં - ણાના પુગી ઉપર ન થાય ત્યાંસુધી તે પુદ્ગલા આકરૢ કરવાની શક્તિ વિનાના ગીત પુદ્ગલ જેવો જ છે. પણ તેમાં જીવની ક્રિયાના સગાર એટલે તે પુત્રો કર્યું અને છે, અર્થાત વમાં આકર્ષણ (uttruetion) કરવાની અને પ્રત્યાકણ ( ropulsion ) કરવાની શક્તિ આવે છે. ને જીવે સંચાર કરેલ શકિત નાશ થાય એટલે કે ' શક્તિ વિનાનું એક પુદર્શી કોઈ નિય છે. જન્મ વિદ્યુતશતિના સગાર માટે દરેક ધાતુ કારમાં ભાવતી નથી, પણ ખેંચા પ્રકારનું પોલાદ કામ આવે છે તેમ દરેક પુદ્દગલની નમણા જીવની ક
(૨૩)