________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હતા પરસ્પરના દ્વેષ ને કલેશ
પરપરના હેપ ને કલેશથી ઘણા કુટુંબ, જ્ઞાતિ, સમુદાયે, સંસ્થાઓ અને રાયે પાયમાલ થયા છે એવું આપણે એકથી વધારે વખત યેલ તથા જાણે લ છે છતાં એવા છેષ ને કલેશ કેમ તજાતા નથી ? તેનું કારણું વિચારતાં એમ જણાય છે કે-આ જીવને અનાદિ કાળથી કષાને સહવાસ એ ગાઢ થઇ ગયેલ છે કે તે કવા આત્માના દુશ્મન છે છતાં તેને મિત્ર તુલ્ય માને છે અને તેને વશ થઈને કલેશ ને હેપ તાજા જ રાખ્યા કરે છે. કદી મંદ પડે છે તે પાછા તેજ કરે છે અને પરિણામે બંને પક્ષવાળા અનેક પ્રકારની હાનિ અનુભવે છે છતાં અશુભના ઉદયથી તેને છેડતા જ નથી.
પક્ષમાંથી એક પક્ષ અથવા એક મનુષ્ય જે કાંઇક વિચારશીલ હોય અને તે પોતાને આગ્રહ છેડી દે છે તે ક્ષેશ શમી જતાં વાર લાગતી નથી. પરિણામે બંને પક્ષને શાંતિ ને સુખ પ્રાપ્ત થાય છે, પરંતુ જ્યાં બંને પક્ષના મનુષ્ય પોતાને સાચા અથવા ખોટા આગ્રહ છોડતા નથી ત્યાં કલેશની પરંપરા ચાલે છે. આ પરંપરા આ ભવમાં જ અટકતી નથી પરંતુ ભવાંતરમાં પણ સાથે આવે છે અને ત્યાં પણ પરસ્પરને જોતાં જ તેમજ કલેશ ઉપજે છે જેથી પાછા પાયમાલીમાં આંવી પડે છે.
આવી બાબતમાં મારી વાત સાચી છે માટે તેને કેમ ડું ? એ પણ વિચાર કરવા ચોગ્ય નથી. સાચી વાતને પણ આશ્ચર્ડ તજી દેશે તે પરિણામે સાચાના જ ન્ય થશે પરંતુ તેને માટે જરા શાંતિ ને ધીરજ રાખવી પડે છે. રાં સારમાં પરિણુએ તો રોત્યને જ જય થાય છે પરંતુ તે જરા મેડો ને મેળે થાય છે, માટે કંઈપણ અનામતમાં ઉતાવળ ન કરવી, અકળાઈ ન જવું. મારું સાચું પણ કેમ માર્યું જાય છે? તેને વિચાર ન કરે. સાચું તે તે સાચું જ છે, તે સાચું ઠરવાનું જ છે પણ તેને માટે બહુ ધીરજ રાખવી પડશે. આ બાબત ઉપર જણાવેલા બધા છેષને લાગુ પડે છે. અહીં દરેકની જુદી જુદી વ્યાખ્યા આપી નથી. પ્રસંગે તેમ પણ કરવા ઈછા વતે છે. તેને માટેના દષ્ટાંતો પણ પ્રસંગે જણાવીશ.
કલેશથી અને પછી થયેલી હાનિ નેત્ર ખોલીને જોઈએ તો અનેક સ્થળો દષ્ટિગોચર થાય છે પરંતુ કલેશ અને તેલના આવેશને વશ થયેલા મનુષ્યો તે જોઈ શકતા નથી. જે ટૂંકા વાતમાં કલેશ ને છેષનું નિવારણ ન કરવામાં આવે તે તેના મૂળ ઊંડા જાય છે અને પછી તેનું નિવારણ કરવું મુશ્કેલ થઈ પડે છે. સાચા સુજ્ઞજને આ બાબત વિચાર કરશે તો જરૂર તેના અંત:કરણમાં સાચા પ્રકાશ પડશે અને સાચી વાત એળખાશે. '
" કુંવરજી
For Private And Personal Use Only
