________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૫૪
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
છે, જેમકે નેત્રની પ્રાયકારિતાના ખંડનની ચર્ચા જુઓ પહેલાનું ૪૮ મું પૂછ અને બીજાની ગા. ૨૧૨. . .
વિરાસણવઈની ૧૫૭-૧૫૪ ગાથા નંદીની સાથે સંબંધ ધરાવે છે એમ એના સંપાદક મહાશય માનતા હોય એમ જણાય છે. જે એમનું એમ માનવું સાચું હોય તો ન દીના કર્તા દેવવાચક જિનભદ્રગણિથી ઉત્તરકાલીન નથી એમ ફલિત થાય છે. આ જિનભદ્ર ગણિ કેવળ આગમને જ કે કેવળ તકને માનનાર ન હતા, પણ આગમાનુસાર તેને તેઓ સ્વીકારતા હતા અને એથી તે તેઓ એક સમયમાં કેવલજ્ઞાનીને બે ઉપયોગ હોય એમ માનતા ન હતા પણ તેમ કરવામાં કંઈ તેમની અભિનિવેશ બુદ્ધિ ન હતી. એમ એઓ જાતે વિશે સાવર્સયભાસ( ગા. ૩૧૩૩)માં કહે છે.
સમ્મઈપયરણમાં અભેદવાદ સ્થાપવા માટે અપાયેલી તમામ દલીલ તેમજ ક્રમવાદ ઉપર કરાયેલા તમામ આક્ષેપ વિસેસણવઈમાં નથી. એવી રીતે વિશેસણવઈમાં ક્રમવાદને સ્થાપન કરનારી તમામ દલીલ અને અભેદવાદને દૂષિત કરનાર તમામ આક્ષેપ સસ્મઈપયરમાં નથી. આ ખાસ નોંધવા જેવી બાબત છે.
જિનભદ્ર ગણિ ઉત્કૃષ્ટ વ્યાખ્યાકાર હતા એમ કલિકાલસર્વજ્ઞ હેમચન્દ્રસૂરિએ કહ્યું છે.૧ આ જિનભદ્ર ગણિએ “ નંદિસૂત્ર ચૂર્ણિ, નિશીથસૂત્ર પર વિશેષ નામની ચૂણિ તથા અનુગારચૂર્ણિ રચી છે” એનો જે ઉલ્લેખ “શ્રી જૈન સત્ય પ્રકાશ” (ક્રમાંક ૭૩-૭૫)ના પૃ. ૧૨૩માં છે તે જિનદાસને જિનભદ્ર સમજવાની ભૂલને આભારી છે. એમ ન હોય તે એ પ્રશ્ન ઊઠે છે કે શું જિનદાસગણિ મહત્તરે વિસેસનિસીહયુણિણ રચી છે એ ઉપરાંત બીજી કોઈ વિશેષ ચૂણિ છે કે જે જિનભદ્રગણિએ રચી છે? બાકી એક ચૂર્ણિ વિશ્લેસનિસીહણિ પહેલાં રચાયેલી છે, પણ તેના કર્તાના નામની ખબર નથી.
અંતમાં જેમ દિગંબર વિદ્વાનમાં અકલકે તત્વાર્થરાજવાર્તિકમાં ડગલે ને પગલે અનેકાન્તવાદને આશ્રય લઈ વિધાનો કર્યો છે તેમ કહેતાંબર વિદ્વાનોમાં એવું પ્રશંસનીય કાર્ય કરનારા આ જિનભદ્રાણિ ક્ષમાશ્રમણને હું નમન કરું છું.
- દિન્ન-વાચકવર્ય ઉમાસ્વાતિના તવાર્થસૂત્ર ઉપર ભાષ્યાનુસારિણી ટીકા રચનારા ' “ ગંધકરતી ” સિદ્ધસેનગણિના ગુરુ ભાસ્વામી છે. આ ભાસ્વામીના પ્રગુરું દિન્ન ગણિ છે, એમ સિદ્ધસેનગણિએ આ ટીકાની પ્રશસ્તિમાં કહ્યું છે. આ દિશ્વગણિ “ ક્ષમાશ્રમણ” હતા એમ પણ. આ ટીકામાં નિર્દેશાયું છે. વિશેષમાં ભાસ્વામીના ગુરુ અને આ દિનમણિના શિષ્ય તરીકે સિંહસૂરનું નામ અપાયેલું છે. આ ઉપરથી દિન્નગણિ સિંહસૂર-ભાસ્વામી-સિદ્ધસેનગણિ એ ક્રમ દર્શાવાય. દિન્ન ગણિએ કોઈ ગ્રંથ રચ્યાનું જાણમાં નથી. મલવાદીએ જે દ્વાદશાનિયચક્રવાલ યાને નયચક રચેલ છે એના ઉપર સિંહ ક્ષમાશ્રમણે ટીકા રચી છે. આ ટીકાકાર તે સિહસૂર હશે એમ કેટલાક ક૯૫ના કરે છે. (ચાલુ)
૧. જુઓ. સિદ્ધહેમચન્દ્ર( ૨-૨-૩૯)ની પણ વ્યાખ્યી પ્રસ્તુત ઉલેખ નીચે મુજબ છે– “ ૩પવનમકક્ષમાશ્રમના વ્યાખ્યાતા ઃ ”
For Private And Personal Use Only
