________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રશ્નોત્તર
-
૫
ઉત્તર-મહાવીર પરમામાના શાસનમાં જ્યારથી આવશ્યક સૂત્રની રચના થઈ ત્યારથી પ્રતિક્રમણમાં અત્યારે જે જે સૂત્રો બેલાય છે તે જ બોલાય છે. તેના બળે ભાગ ગણધરમહારાજા કૃતજ સમજાય છે. માત્ર અમુક સૂત્ર બીજના કરેલા દાખલ થયા છે. જુઓ ! જગચિંતામણિ તમસ્વામીની અછાપદ પર કરેલી છે. નતુ વર્ધમાનાય ને વિશાળ લેકચન દ પૂર્વમાંથી ઉઠરેલા છે. બાકી ઉવસગ્ગહરં ભદ્રબાહુસ્વામીકૃત છે, સંસારરાવાની સ્તુતિ શ્રીહરિભદ્રસૂરિત છે, આયરીય ઉવઝાની ત્રણ ગાથા સંથારાયજામોથી ઉદ્વરેલી છે. પાક્ષિકાદિ પ્રતિકમણમાં કહેવાતા ચિત્યવંદન, સ્તુતિ, સ્તવન ને સઝાય તથા વૃહ શાંતિના કર્તા જુદા જુદા છે. એ તેના કર્તાના થયા પછી દાખલ થયેલ છે. પ્રથમ તેને સ્થાને બીજું બોલાતું હશે. શું બોલાતું હશે ? તે કહી શકાય તેમ નથી. ચૈત્યવંદન, સ્તુતિ, સ્તવન, સઝાય-એ તે જુદાં જુદાં જ અત્યારે પણ બોલાય છે. તેને માટે પ્રતિબંધ પાક્ષિકાદિ ત્રણ પ્રતિક્રમણને અંગે પૂર્વપુર
એ કરેલ છે. દેવશી, રાઈ પ્રતિકમણને અંગે છુટ છે. બાકી સૂત્રો તે જે અસલ છે તેજ બલવા, તેને બદલે બીજી ભાષામાં બનાવેલા ઉપગમાં લઈ શકાય નહીં. તેથી જ આજ સુધી કોઈએ બીજી ભાષામાં બનાવેલ પણ નથી.
પ્રશ્ન ૩૫-બીજા પંચાંગમાં ને જેન પંચાંગમાં તિથિઓને અંગે ફેરફાર આવે છે તેનું શું કારણ? જેનેએ કહ્યું પંચાંગ સ્વીકારેલું છે ? અને તિથિ એને અંગે શી ગડવણે મુકરર કરેલી છે?
ઉત્તર-પ્રથમ જૈન પંચાંગ બનતા હતા, હાલ તે વિદ ગયેલ છે, તેથી હાલમાં આપણે તપગચ્છમાં બળે ભાગે જોધપુરી શ્રીધર શીવલાલના પંચાંગ ઉપર આધાર રાખવામાં આવે છે. અમે જૈન પંચાંગ ભીંતે ચોડવાનું બનાવીએ છીએ તે તેની ઉપરથીજ બનાવીએ છીએ. તિથિઓના સંબંધમાં આપણે માટે એ ઉલ્લેખ છે કે પૂર્વ તિથિહ્યા, દૃઢ ગ્રાહ્ય તત્તર, એટલે જે બાર તિથિ પદ્ધી કઈ પણ તિથિને ક્ષય પંચાંગમાં હોય તે તે તિથિને ક્ષય ન થતાં તેની પૂર્વની તિથિનો ક્ષય કરે. ( અમાસને કે પુનમને ય હોય તો તેની પૂર્વે ચૈદશ પણ તિથિ હોવાથી તેરશનો ક્ષય કરે. ) અને જો તિથિની વૃદ્ધિ હેાય તે પાળવા માટે બે પૈકી બીજી (ઉત્તર), તિથિ પાળવાની ફરાવવી અને પ્રથમની તિથિને ત્યાર અગાઉની તિથિ છે કરાવવામાં ઉપગ કરે.
ઉપરની હુકકા બાર તિથિ પાળવા માટે છે. બાકી મુત્તષિ જોવામાં તે.
For Private And Personal Use Only
