________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
T11:00CG કે મહાકા જેવી હોય છે અને અદ્દભુત વર્ણનથી ભરપૂર હોય હૈં, એમાં ઋતુવર્ણન કે સ્થાનવર્ણનને પાર નથી, ભવ્યતા અને સાંઢ ના ડાખલાઓ સ્થાને સ્થાને પથરાયલા હૈય છે અને કાવ્યના ચમકારા લગભગ દરેકમાં હાય છે. દરેક રાસની પછવાડે કર્તાનું નામ, સવત્, સ્થાન અને ૩હની ગુપરપાતી પ્રશસ્તિ વિસ્તારથી લ ય છે. આવી રીતે અસા કાવ્ય અને ઇતિહાસ, નવલકથા અને મહાકથાના નમુના પૂરા પાડે છે. એની સંખ્યાને ખ્યાલ આપવા સુશ્કેલ છે. મત્યાર સુધીની શોધખોળ ને સરવાળે રાસાએ છપાવવામાં આવે તા ઃ પ્રાચિન કાવ્યમાળા જેટલા એછામાં આછા ૫૦ અઢીસેા ગ્રંથા થાય. એની યાદીએ શ્રીયુત મનસુખલાલ કીદે મહેહા અને શ્રીયુત મેહનલાલ દલીચંદે દેશાઇએ પ્રગટ કરી છે તે વાંચવા વિજેવા યાગ્ય છે.
આમાં સાહિત્યની નજરે બહુ ઉપયાગી બાળ! ભરેલી છે. પ્રત્યેક સ ફ઼ામાં ભાષા કેટલી કરતી ગઈ છે, એના અત્યારના સ્વરૂપે આવવા પહેલાં એણે કેટલાં સ્વાંગ ધારણ કરેલાં છે, એની જોડણીને અંગે અસલ શબ્દ સ્થિ ત્યંતર થતાં કેવા કેવા રૂપમાં ફરતે ચાલ્યે છે એનુ વિપુળ સાહિત્ય જૈન રાસાએ સદીવાર બતાવી શકે એમ છે. એમ કરવા જતાં કોઇને આપણે આદિ કવિ ન્યા હાય તેનુ સ્થાન કરી જાય તેા તેથી ભય પામવાનું કારણ નથી, શે ૠાળ એ એવી ચીજ છે કે એમાં વધારે વધારે ઉંડા ઉતરતા જઈએ તેમ વધારે સત્ય મળે. એ સત્ય આપણને પસદ છે કે નહિ તે દૃષ્ટિએ સત્યની શેાધ ઇષ્ટ નથી, પરંતુ એ શેાધખેાળથી આખા સાહિત્યક્ષેત્રમાં ઘણા પ્રકાશ પડે તેમ Ă, એ સાહિત્યના ઉપાસકેએ લક્ષ્યમાં રાખવા ચેાગ્ય છે.
એ ઉપરાંત ઇતિહાસના ઉપયેગી ભાગ જૈન રસાએામાં ભરેલા છે. કું. કલાક રાસા તે ખુદ ઇતિહાસના ધેાજ છે. કેટલીક વાર જૈન રાજાઓ, જૈન મંત્રીએ, જૈન કવિઓ અને જૈન આચાર્યોનાં ચરઞા તેમાં આવે છે અને તે સાંવાથી તે સમયની આજીમાજીની પરિસ્થિતિનું પૂરતું ભાન થાય છૅ. કેટલાક નહિ ઉકેલાયલા હૈયડાના ઉકેલ આ રાસ સાહિત્યમાં ભરેલ છે. તે ઓએ સાહિત્યસેવકોએ એને વિસ્તાર સમજવા અને એને લાભ લેવા ઉ શ્વેતુ છે. ત્યાં સુધી એને ઉંડા અભ્યાસ નહિ થાય ત્યાં સુધી ભખાને ઇહાસ લખી શકાશે નહિ, લખાશે તો તે તદ્દન અરૃણ રહેશે એમ કહેવામાં વા પણ સદેહ થતે નથી. રાસાએના સાત્ય ઉપરાંત અને પદ્ય સાહિગમાં નીચેની નાખતા ધ્યાન ખેચનારી છે.
૧ વતન ભાષા માં અને સ્તુતિ કહેવાય, ભજન પણ કહેવાય.
For Private And Personal Use Only
