Jain Dharm Prakash 1920 Pustak 036 Ank 04

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 6

૧૭૨
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ.
સર્વ વસ્તુના ચાલતા ભાવ જાણે, સર્વ ભાષા બોલી જાણે, બધી જાતનું નાણું પરખી જાણે, હસતસંજ્ઞા કરી જાણે, હાથે લઈ દઈ જાણે, કરપલ્લવી સમજી શકે, નેત્રપલ્લવી પણ સમજી શકે. એ વ્યાપારી વ્યાપારવડે પુષ્કળ દ્રવ્ય ઉપાર્જન કરી શકે,
મિત્રાદિકને સૈના દેખતાં સારી રીતે સત્કાર કરવો પણ મિત્રની સાથે વ્યાપાર બનતા સુધી ન કરે; કારણકે તેથી મિત્રાઈ બુટવાને વખત આવે છે, શસ્ત્રધારી સાથે વ્યાપાર ન કરે, કારણકે તેમાં કોઈક વખત શસ્ત્ર સંબંધી ભયમાં પડવું પડે છે. બ્રાહ્મણ કે ભાટ સાથે વ્યાપાર ન કર, તેમજ કેઈ પણ પ્રકારના દ્રવ્યલિંગી (બાવા, જેગી, અતીત, સન્યાસી, ફકીર વિગેરે) ની સાથે વ્યાપાર ન કરે. નટ, વિટ, વેશ્યા ને જુગટીઆ સાથે બનતા સુધી વ્યાપાર જ ન કર, કદી કરે પડે તે ઉધાર તે નજ કરે. કોઈ પણ પ્રકારે પોતાને ધર્મ ન નિંદાય એટલી સાવચેતી રાખીને કઈ પણ વ્યાપાર કર.
વ્યાપારમાં ખેટાં કાટલાં, તેલાં, માન, માપ વિગેરે કરવાં નહીં અને વાપરવા નહીં, એ માર્ગજ તજી દે. એમાં કોઈ વખત કદી દેખીતે લાભ લાગે છે પણ પરિણામે તેમાં નુકશાન જ થાય છે એ ચોકસ સમજવું. કોઈની સાથે ખોટ કલેશ કરવો નહીં, બે વાંધો પાડવો નહીં. એમાં વ્યાપારીઓની અંદર શોભા ઘટે છે. વેપારની અંદર સોગન ખાવાની ટેવ બીલકુલ ન રાખવી, તેમાં પણ દેવ, ગુરૂ કે ધર્મના સોગન તે કદી પણ ખાવા નહીં. પરને ધુતીને પેટ ભરવાની કે એવી રીતે મેળવેલા દ્રવ્યથી પરમાર્થ કરવાની ઈચ્છા પણ કરવી નહીં. વળી વેચેલી વસ્તુ બદલીને કદી પણ આપવી નહીં. એમ કરવાથી એક વાર તે કદી લાભ લેવાય છે પણ પરિણામે દુધ પીવા જનાર બલાડી માથા પર લાકડીનો પ્રહાર ખમે છે તેમ તેવા અન્યાયીને નુકશાન ખમવાને વખત આવે છે.
જેમ બને તેમ સત્યને ચીલે ચાલવું. વસ્તુઓમાં ભેળસેળ ન કરો, બનતા સુધી સત્ય વચન જ બલવું અને જેણે આપણે બળે માથું મૂક્યું હોય તેનું કદી પણ અહિત ન કરવું. ધમી પુરૂષને કદાપિ ઠગવા નહીં. તેને ડગવાથી તો સંસારમાં બુડવું જ પડે છે. દેવ, ગુરૂ, ઠાકર, સુંવાળો માણસ, સ્ત્રી કે બાળક એટલાને તે કદી પણ ઠગવા નહીં. કોઈ જગ્યાએ બહુ ડાહ્યા થવું નહીં, સાક્ષી પૂરવી નહીં, સમ ખાવા નહીં અને ધીજ પણ કરવું નહીં. દુર્મતિને દૂર કરીને આ પ્રમાણે જે વ્યાપાર કરે તે અવશ્ય લક્ષમી મેળવે અને જગતમાં પણ તેને યશવાદ બેલાય.
ઉપર પ્રમાણે વ્યાપાર કરીને દ્રવ્ય ઉર્જન કર્યા પછી તે દ્રવ્ય વડે અવશ્ય