________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
થી જૈન ધર્મ પ્રકાશ.
છે કે સ્ત્રીયોચિત રાગનો આશ્રય લે પડે? મંદિરમાં કે પુરૂષને સ્ત્રી જેવા હાવભાવથી સ્ત્રીયોગ્ય રાગ ગાતે જોતાં પુરૂચિત્તને સહેજે ગ્લાનિ થાય છે.
સ્તવનો સંબંધી ત્રીજી વાત એ જણાવવાની કે અપ્રાસંગિક સ્તવનોનો બહુજ પ્રચાર થઈ પડ્યો છે. હમેશાં મદિરમાં સ્વાન કરતાં કાનમાં રાખવું જોઈએ કે આ પણે આપણું ઈદેવની સમક્ષ બેઠા છીએ, તે આદર્શ પુરુષ છે, આ પણે પામર પુરૂષ છીએ, આપણને તેમના દર્શનને લાભ થયે તે માટે તેમનાં ગુણોનું ગાન કરવાનું છે. આ લક્ષ્યને સ્તવનની પસંદગીમાં વારંવાર ભંગ થત લેવામાં આવે છે અને જ્યાં જે જોઈએ ત્યાં તે ન હોય અને અન્ય હોય, ત્યાં કળાને પણ ભંગજ ગણાય, તે ન્યાયે આ ચિને કળાભંગની ટિમાંજ મુકી શકાય. એક સ્ત્રીએ પિતાના પતિને કહેવાનું પર્વ હોય (દાખલા તરીકે ચાલેને પ્રીતમજ યારા શત્રુંજય જઈએ ”) તે હાવભાવથી ભક્તજન પ્રભુસમક્ષ બેલે કે
જ્યાં તેને કોઈ પણ રીતે અર્થ ઘટી શકે નહિ ત્યારે હસવું કેમ ન આવે ? જુદાં જુદાં તીર્થોને લગતાં સ્તવને અથવા તિથિના માહાત્મ્યને લગ અને સામાન્ય મંદિરમાં પ્રભુ સમક્ષ ઉચારાય ત્યારે પણ એવી જ હાસ્યજનક સ્થિતિ ઉભી થાય છે. “વિમલાચલ નિતુ વતી છે, જે એની સેવા” અથવા તે “હરે મારે ડામ ધરમના સાડા પચવીશ દેશ જે ” એ સ્તવને મૂળરૂપે ગમે તેવાં સુન્દર હોય છતાં પ્રભુ સમક્ષ લવ બર્થ શું ? કેટલાંક સ્તવને માત્ર રયામક હેય છે અને કેટલાંક ભાવ આમલક્ષી હોય છે. જિનમંદિરમાં સ્તુત્યાત્મક
સ્તવનને જ અવકાશ છે. જો કે પ્રભુની પર પણવતા સાવ માં અમારી પાસે ૨તાનું સૂચન આવે તે તે વિવિધ કારી શકાય નહિ. પ માત્ર આત્મલક્ષી
સ્તવને તે પ્રતિક્રમણમાં જ યોગ્ય લાગે. “પંચમી તપ તમે કરો રે પ્રાણ.” આ સ્તવન પ્રભુ સમક્ષ બેલાય તેમાં બે વાંધા છે. એક તે તિથિના માડાગ્યવર્ણનને પ્રભુ ગુણ ગાન સાથે સંબંધ નથી. બીજું તે પંચમી તપ કેણ કરે ? પિતે કે પ્રભુ ? જે પિતાને જ કરવું હોય તે પ્રભુ સામે લડવા હાથ કરીને બો. લ્યાને અર્થ શો ? આવા અર્થહીન આચરણથી અન્ય જને કેમ ન હશે ? આવાં એક નહિ પણ અનેક સ્તવને બેલાય છે કે જેની અંદર ચિત્યને પણ ભંગ દેખાય છે. અતિશય આત્મનિંદાત્મક સ્તવનનો પ્રચાર પણ ઘટવો જોઇએ, જે પ્રતિક્રમમાં શોભે તે જિનમંદિરમાં ન શોભે. ભગવાનનાં દર્શન થાય ત્યાં આનંદ ઉવુ જોઈએ. પોતાનાં રે દાણ રેવાને બીજા ઘણા અવસરો છે. જિનમંદિરનું વાતાવરણ એવું હોવું જોઈએ કે જ્યાં પાપ, દુ:ખ, નિરાશા, ગ્લાનિ, નિવેદ-સર્વને લય થઈ જવો જોઈએ અને પુય, સુખ, આશા, ઉત્સાહુ અને ઉદ્ઘાસને થાપકતા મળવી જોઈએ. આવું વાતાવર ઉભું કરવું તે ભકતજનના હાથમાં છે. પ્રભુમંદિર -
For Private And Personal Use Only
