________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨૯
શ્રો જૈન ધર્મ પ્રકાચ,
સ
અને સહેલાઈથી શિખી શકાય તેવુ વાજિંત્ર છે, તેથી તેના તદ્દન બહિષ્કાર કરવાનુ તેા બની શકે નહિં, પણ હારમેાનિયમ જે વાજિંત્રાને પદભ્રષ્ટ કરીને આપણા મંદિરમાં આટલું અગત્યનું સ્થાન લેતું જાય છે તેજ માત્ર ગ્લાનિપ્રદ છે. સારંગી, દિલરૂમ, તાઉસ કે સત્તારના મીઠા મંદ મંદ રશુકાર આગળ હારમૈાનિયમના અવાજ ઘોંઘાટ જેવા લાગે છે. સારગી વિગેરે આપણા પૂર્વકાળના વાજિંગમાં જે ઉંચુ સંગીત ઉદ્ભવી શકે છે તેના અંશ પણ પાશ્ચાત્ય હારમે નિયમમાં અનુ ભવાતા નથી. હારમેનિયમ એકાદ કલાક સાંભળતાં કંટાળો આવશે અને માથુ દુખવા આવશે; તાંતનાં વાઘામાં આલુ' કિક નિહ અને. સતારના ઝુઝગ્રાટ મદિર ના ઘુમટમાં જ્યારે આંદોલિત અને છે, અથવા તે સારંગીની મીઠી તરગમાળા મંદિરના ભવ્ય રંગમડપમાં વહેવા માંડે છે ત્યારે જે દિવ્ય આનંદ પ્રગટે છે તેની સરખામણીમાં હારમોનિયમ કયાં ઉભું રહી શકે ?
આવીજ સ્થિતિ શરણાઈ નાખતની મમતમાં થઇ છે. શરણાઈ નાખત અદશ્ય થતાં જાય છે; અંગ્રેજી એન્ડ વગડાવવાને પ્રચાર વધતે જાય છે. આપણા કાઠિયાવાડ કે ગુજરાતમાં પણ શરણાઈ વગાડનાર એવા સાધાર થઈ ગયા છે કે પાઇપમાંથી ફુંક મારી કંડાર સુર કાઢવા સિવાય સોંગીત કે રાગનું તેમને કગુ' ભાન હાતુ નથી અને તેથી તે કઠોરતાથી કંટાળેલા જૈન બધુ તેટલાજ કંડાર પણ નવીન હાવાથી વધારે વ્યામેટુ જનક એન્ડ-પડઘમને વધારે પસંદ કરે તે સ્વાભાવિક છે. પણ ખરી રીતે એન્ડને ઉત્તેજન આપવાને બદલે શરણાઇ નેમતને સુધારવાના પ્રયાસ વધારે આદરવા ચેાગ્ય છે.? શરણાઇની મીઠાશ અનુભવવી હાય તા મહારાષ્ટ્રમાં જવુ'. મુંબઇમાં પણ ગીરગામના લતામાં ફરતાં ઘણી વખત રારજીાઇમાં એવા મીઠા આલાપેા અને મધુર રાગે સાંભળવા મળે છે કે ચાલતાં એ ઘડી ચરણા સ્થિર થઇ જાય, વડોદરાના શરણાઇવાળા લખણુાય છે. સુરતના એડ કરતાં ધાર્મિક ઉત્સવ! પ્રસંગે વાદરાના શરણાઇ નાખતવાળાને ખેલાવવામાં આવતા હોય તે વધારે સારૂં. કાઇએ પ્રાત:કાળે શત્રુંજયની તળાટીમાં વાગતી શરણાઈ નાખત સાંભળી છે અને તેની અનુપમ મીઠાશ તરફ કેાઈનું ધ્યાન ખેંચાયુ છે ? મટ્ટીનાથજી ( ભેાયણી ) માં પશુ શરણાઇ નાખત સાંભળવાની એવીજ મા આવે છે. ધર્મશાળામાં રાતના સુતા હાઈએ અને પ્રાતઃકાળમાં શરણાઇમાં વાગતી ભૈરવી આપણને જાગૃત કરે ત્યારે તે સુવુ... અને ઉડવુ' અને કેવાં મધુર લાગે છે ?
૧ અહીં પાલીતાણાના નાખતવાળા અને ગેબ્રાના ગોધારી ઢોલ વગાડનાર યાદ આવે છે. ભાવનગર વિગેરેમાં મહુત્સવ પ્રસંગે ઘણી વખત તેમને ખેલાવવામાં આવતા હતા. અત્યારે તે બંને સ્થળે તેના ોપ થઇ ગયા છે.
તંત્રી.
For Private And Personal Use Only
