________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આધુનિક જૈનેનું કાવિહીન ધામિડ ૧૦વન,
૧૨૭
માનષિક રાષ્ટિમાં સવર્ગની વાનકી છે. આ સિવાય સ્થાનને માંસુથી કલુષિત કરવા કરતાં ઉલ્લાસ જન્ય ગાન કીર્તનથી પવિત કરવું વધારે યોગ્ય છે.
પ્રચલિત રાવનો મોટો ભાગ બહુ સાધારણ રાગ માં રચાયેલું જોવામાં આવે છે. ઉંચું કવિત્વ કે મને હર સંગીત આ વનમાં અનુભવાતું નથી. રાગની વિવિધતા આ સ્તવનોની રચનામાં એટલી બધી દષ્ટિગોચર થતી નથી. જેને કાવ્યભંડાર ઘણે જ મટે છે, તેમાંથી સારાં ઉસ્તાદી લયવાળાં સ્તવને ચૂંટી કાઢી સમાજમાં પ્રચલિત કરવાં જોઈએ તેમજ તેવાં નવાં સ્તવને રચાવાં જોઈએ. - આપણું ધાર્મિક જીવનનું બીજું અંગ લય પામતું જાય છે. જેના કુટુંબ બમાં રાસ વાંચવાનો રીવાજ ધીમે ધીમે નાબુદ થતું જાય છે. જો કે એળીના દિવસમાં કે કોઈ ઠેકાણે શ્રીપાળ રાજા રાસ વંચાય છે, પણ સામાન્યત: આ વિષયને શોખ ઘટતું જાય છે. વયેવૃદ્ધ પુરૂષ રાત્રિના વખતે રાગ કાઢીને રાસ વાંચતા હોય, આસપાસ બેઠેલાં બાળકો વાતને આનંદ ઝીલતા હય, પાસે બેઠેલી પરિપકવ વયની સ્ત્રીએ હકારે દેતી હોય, અને બાજુમાં બેઠેલી યુવાન સ્ત્રીઓ
કાં પણ ખાતી હેય, અને વચમાં વચમાં વ્યવહાર કે તને ગુંચવણભર્યો પ્રશ્ન આવે તે પુરૂષવર્ગ તે બાબતની લાંબી ચર્ચામાં ઉતરી જતો હોય-આવાં ગૃહુજીવનમાં સુન્દર દયે નાશ પામતાં જાય છે એ ખેદકારક છે. જૈન સાહિત્યમાં રાસનો મેટો ભંડાર છે. ઉપર્યુક્ત રૂઢિથી સામાન્ય રાગનું સહજ જ્ઞાન થાય છે, પ્રચલિત કથાઓને સહેજ બંધ થાય છે, અને નૈતિક અને ધાર્મિક શિક્ષણ અનાયાસે સે કેઈને પ્રાપ્ત થાય છે.
એમાં ગડુંલી ગાવાને રીવાજ પણ ઘટતું જાય છે, તેમજ મહુર અ. વાળી તથા સુન્દર શબ્દરચનાવાળી ગાડું લીએ જોવામાં પણ ઓછી આવે છે, વસત આવે અને કાયલ ન બોલે તો વસન્ત સુનકાર લાગે તેમ ધાર્મિક ઉત્સ આવે અને સ્ત્રીસમુદાય તે ઉત્સવનું સુદર ગાયનથી અભિનદન કરી ન શકે તે ઉત્સવ નિરસ બની જાય, માટે સારી ગહુલીઓ એકઠી કરવાને, મે કરવાને, તથા સાથે મળીને ગાવાને વ્યવહાર સવિશેષ ઉત્તેજનને યોગ્ય છે. '
સંગીત ગાયન પ્રકાર વિષે આટલું જ, હવે વાદનપ્રકાર તપાસીએ, આપણા મંદિરમાં હવે હાર્મોનિયમે ઘર ઘાલ્યું છે. હારમેનિયમ સાધારણ રીતે મીઠું
૧ આવા પ્રયત્નની બહુ જરૂર છે. પ્રભુ પાસે કહેવા યોગ્ય અને તેમાં પણ ખાસ પુરૂષ ' યોગ્ય, સ્ત્રી યોગ્ય અને તે બને તેને જુદાં પાડીને છપાવવી જ છે. અલ્પજ્ઞ છે તે જે તે સમજી શકતા નથી.
For Private And Personal Use Only
