Jain Dharm Prakash 1918 Pustak 034 Ank 08

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 8

જૈન ધર્મ પ્રકાશ.
अकबरना समयमा जैनोनी सत्ता.
"
[ પી. વીન્સેન્ટ એ. સ્મીથ. ( એમ. એ, ) સાહેબે “ અકમર ” ના સમય ઉપર એક ફોટો ઇતિનુાંસની ૫૦૦ પાનાની મુક લખી છે. તે વિદ્વાન ઇતિહાસકારે અકક્ષરના સમયમાં તેની પરાબામાં આવનારાઓને તિહાસ તથા તેની અકબર ઉપર દૈવી સત્તા ચાલતી હતી તે ખતની વિગતા વિરતારથી લખી છે. “ અકબર ઉપર જૈનાની કેવી સત્તા હતી ' તે બાબત ઉપર લખતાં તે સાહેબે એક ઉપયેગી અને ગાંધવા લાયક નોટ લખી છે. તે ઇતિહાસના અભ્યા રીઓને તથા અન્ય શાસનરસાને પણુ લક્ષ્યપૂર્વક વાંચવા જેવો હોવાથી અમે તેનુ ભાષાંતર અ નીચે પ્રકટ કર્યું છે ત‘ત્રી. ]
અકબરના વિચારો અને તેની રાજ્યનીતિ ઉપર જૈનગુરૂએ જે સામ લાગ્યું છે તેની ઘણા ઇતિહાસકારાએ ખીલકુલ નોંધ લીધી નથી. ઇતિહાસકારો ૉલ્ફીન્સ્ટન, એર, અથવા માલેસનના બનાવેલા ઇતિહાસાનાં ગ્રંથા વાંચનારારામાંથી કાઇના પણ ધ્યાનમાં નથી આવ્યું કે જેનેાના પવિત્ર પુરૂષાનાં વ્યાખ્યાનતેમણે કહેલાં કથન અકય્યર બહુ લક્ષપૂર્ણાંક સાંભળતા, અને તે ગુરૂએની તેના ઉપર એટલી સત્તા હતી કે જેનલેખકાએ પેાતાના ધર્મના અનુયાયી તરીકે તેને પેલા છે, અને ઇ. સ. ૧૫૮૨ પછીના તેમનાં ઘણાખરાં કાર્યોમાં જૈનશિક્ષણના તેના અમુક અંશના સ્વીકારના સીધા પરિણામે દેખાય છે. તે સાલ પછીનાં તેનાં દાણા ખરા કાચોમાં જેિિશક્ષણના સ્વીકારથી મળેલેા અનુભવ પ્રત્યક્ષ રીતે પ્રદર્શિત થાય છે. બ્લેકમેન, જે પ્રખ્યાત ઇતિહારાકાર થઇ ગયેલ છે, તે પશુ બ્લેઇ શકે ચી કે તે વખતના અકબરના સમયના વિદ્વાન પુરૂષોની જે મેટી નામાવળી અણુલગ્નલના લીસ્ટમાં આપેલી છે તેમાંના ત્રણ નામેા તે પ્રખ્યાત જૈનદ્ગુરૂએ-જૈનના ધામિક પ્રણેતાઓના હતા; જેમનાં નામેા અમુલ-ફઝલે તેની સુવિખ્યાત અંક આઈ. ઇ. કમરી ( કમરના ઇતિહાસ ) માં આપેલા છે. તે ત્રણ નામે તે હીરવિજયસૂરિ, વિજયસેનસૂરિ અને ભાનુચદ્ર ઉપાધ્યાય છે. આ ત્રણમાં સૌથી પ્રથમ જેનું નામ છે તે ઘણાજ પ્રખ્યાત બુદ્ધિકોશલ્યવાળા ' હતા. જેમને અકઅને જૈનધર્માનુસારી કરવાનું માન જૈન ગ્રંથકારો આપે છે તેનું-મહાત્મા હોર્સજયસૂરિનું-નામ જે પાંચ વગે અથ્થુલાલે ધાર્મિક શિક્ષકેાના પાક્યા છે તે માંત્ર વગ માંથી પહેલા વર્ષમાં શેખ મુખારક (જે મેટે પ્રખ્યાત ચુસલમાન કવિ શિક્ષક થઈ ગયા છે ) ની સાથે પેલુ છે. રષા પહેલા વર્ગમાં ફક્ત વીશ વો સૂકવામાં અાવ્યા છે. જે માશુસેને અને દુનિયાના આ લેાક અને પદ્યેકના જીસ રહસ્યાની સમજણ પડતી હતી તે રહસ્થાનું જેને જ્ઞાન હતુ-તે રહસ્યું જે સ્પષ્ટપણે કહી શકતા હતા અને બતાવી શકતા હતા તેવા માથુંસાનાં નામે આ પહેલા વર્ગના લીસ્ટમાં આપેલાં છે.