________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જેનેનું બાહ્ય અને આંતર જીવન. : જનાર છે. પ્રાપનું પ્રાયશ્ચિત્ત લેતાં જે સરલતા રહેતી નથી તે પાપથી મુક્ત થઈ • શકાતું નથી, માટે સરલ થવું એ આંતરશુદ્ધિને માટે બહુ જરૂરનું છે. હવે આપણે લોભથી થતી હાનિ તપાસીએ– છેજગતમાં સુખનો નાશ કરનાર અને ગુણમાત્રને ઢાંકી દેનાર જે કોઈપણ દેષ હોય તે તે લેભ છે. લોભી મનુષ્ય અસંતોષને લીધે સદા બીજ હોય છે, તે પોતે લક્ષમીને ઉપગ લઈ શકતો નથી, તેમ કઈને તેને લાભ દઇ પણ શકતો નથી. પરિણામે તેની લકમીમાં વાસના રહી જવાથી તે અસદગતિને પ્રાપ્ત થાય છે. ક્વચિત્ સર્ષ કે તરારૂપે જન્મી તે તેની ચકી કરે છે, તે વારંવાર માર ખાય છે, છતાં ફરી ફરી ત્યાંજ જઈને બેસે છે. કૃપણ મનુષ્ય પૂરું પેટમાં ખાતા નથી અને કપડાં પણ જીર્ણ અને મલિન પહેરે છે. તે ઘણા પ્રકારના પાપારંભથી લક્ષમી એકઠી કરે છે, તેને ઉપભગ આખું કુટુંબ લે છે, પણ તે (પાપારંભ) નું ફળ તો તે એકલેજ ભેગવે છે, કારણકે પુણ્ય છે. તેણે કરેલું હતું નથી, માત્ર પાપજ બાંધેલું હોય છે. એ પ્રમાણે તે દુર્લભ મનુષ્યભવ હારી જાય છે અને લોકમાં નિંદાને પાત્ર થાય છે, માટે સંતોષવૃત્તિ ધારણ કરવી અને નિર્વાહ જેટલું દ્રવ્ય એકઠું થયે વ્યાપારને પણ છોડી દઈ પ્રભુભજનમાં કાળ ગાળવે એ આંતર શુદ્ધિને માટે ખાસ જરૂરનું છે.
ઉપર મુજબ કષાયત્યાગનાં વ્યાવહારિક ફળ છે, પણ ધાર્મિક દ્રષ્ટિએ તો કષાયત્યાગથી જ ભગવાન્ થઈ શકાય છે. ખાસ સમજવું ઘટે છે." છે ગુણાનુરાગી થવું એ આંતર સુધારણા માટે બહુ અગત્યનું છે. મહોટે ભાગે જે પોતે ગુણી હોય તેજ ગુણાનુરાગી થઈ શકે છેગુણાનુરાગી થવાથી પિતામાં રહેલી ન્યૂનતાઓ ખામીઓ જણાય છે અને તેમ થવાથી પિતાને ગુણોની પ્રાપ્તિ થાય છે. જગતમાં મનુષ્યને સામાન્ય રીતે એવી ટેવ પડી ગયેલી હોય છે કે તે બીજામાં અવગુણ જુએ છે અને પિતાને ગુણવડે સંપૂર્ણ જુએ છે. ખરી રીતે અહીં જ દષ્ટિને ફેરવી નાંખવાની જરૂર છે. જે બીજામાં ગુણ જોવાય અને પિતામાં દોષ જેવાય અને તે દૂર કરવા લપર લેવાય તે જીવન ક્રમે ક્રમે એટલું બધું સુધરી જાય છે કે તે (જીવન) જગતમાં અનુકરણીય અને મહાપુરૂષ અને છે; માટે દેષ જોવાની ટેવને નિર્મૂળ કરી ગુણને જેનાર થવાથી આંતરજીવન શ્રેષરીતે ઘડાય છે. - હિંદની નિર્ધનતાનાં કારણે પૈકી અપ્રમાણિકપણું એ પણ એક મહાટું કારણ છે. વ્યાપારીઓ ઓછું આપે, વધારે લે અને ભાવમાં પણ દેઢા બમણા કરે તથા સારી નરસી વસ્તુનું મિશ્રણ કરી માલમાં દગો કરે–એ-રીતિએ વિશેષ કમાય છતાં લક્ષમી કેમ ન વધે? એ પ્રશ્ન-દરેકે વિચારે ઘટે છે. ઉત્તર એ છે કે એવાઓ કદાચ લક્ષમી મેળવે પણ કુદરત તેઓને છુપી શિક્ષા કર્યા વિના છેડતી નથી. તેવી.
For Private And Personal Use Only
