________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હિતશિક્ષાના રાસનું રહસ્ય તે પુત્ર તે બેલી શકે તેમ નથી, તે હજુ નહાને છે, વળી મારો દુરાચાર સામે તેને આંખ આડા કાન કર્યા સિવાય છુટકે નથી. આમ વિચારીને એક દિવસ પર દેશી રાજાએ પૈષધપવાસ કર્યો હતો તેને પારણે તેણે ભજનમાં વિષ ભેળીને ખાવા આપ્યું. થોડા વખતમાં વિશ્વની અસર થવા માંડી એટલે વિચક્ષણ રાજા રાણીના એ દુકૃત્યને સમજી ગયે, છતાં તેના પર કિંચિત્ પણું ષ ન લાવતાં પિતાના દુષ્કર્મને ઉદય સમજવા લાગ્યું. રાજાને વિષ અપાયાની વાત ગામમાં વિસ્તાર પાન મતાં મંત્રી, સામંત શેઠ શાહુકારાદિ એકઠા થઈ ગયા. રાજવર્ગ પણ એકત્રિત થયે. રાણું કપટમિશ્રિત ક૯પાંત કરવા લાગી. વિષ નિવારણને માટે અનેક પ્રકારના ઔષધ ઉપચારો થવા લાગ્યા. તે વખતે મહા દુશ્ચારિણે સૂરિકાંતાએ વિચાર્યું કે “જો આમાંથી રાજા ઉભા થશે તે જરૂર મારાં પાપકૃત્યને મને અસહા બદલે આપશે. માટે હવે તે કઈ રીતે તેને જીવવા નજ દેવા.' આમ વિચારી એકદમ રેતી રેતી આવીને પરદેશી રાજાની ઉપર પડી અને ગળે નખ દઈ દીધે, એટલે તેજ વખત પરદેશી રાજા સિદ્ધયાનપરાયણપણે મૃત્યુવશ થઈ ગયે. પ્રાંત સમયના ધર્મારાધનના બળથી મરણ પામીને તે પ્રથમ દેવેલેકમાં ઇદ્રને સામાનિક સૂર્યાભ નામે દેવતા થશે. તીવ્ર પાપી સૂરિકાંતા પણ મનઈચ્છિત ભેગ ભેગવવા જીવી શકી નહીં, તે પણ તે જ દિવસે સર્પ ડસવાથી મરણ પામીને નરકે ગઈ. અત્યુગ પુણ્ય પાપનું ફળ તત્કાળી જ પ્રાપ્ત થાય છે.
આ કથાનકમાંથી ખાસ રહસ્ય એ લેવાનું છે કે પરદેશી રાજને પિતાની રાણીએ ઝેર આપ્યાનું જાણ્યા છતાં સહનશીળતા કેવી રાખી? એવી સહનશીલતા રહે ત્યારે કોઈને અમુક અંશે નિરાસ કર્યો એમ કહેવાય. ક્રોધને સવાશે નિરાસ કરવા માટે તે હજુ એના કરતાં પણ ઉચ્ચ કેટીના જીવનની અપેક્ષા છે. અપ્રમત્ત મુનિ મહારાજા જે ક્ષમા રાખે છે તે આ કરતાં અનેકગુણ વધી જાય તેવી હોય છે. શ્રી પાર્શ્વનાથ પરમાત્માના ચારિત્રમાં એજ ગુણું અત્યંત વ્યાખ્યાનને પાત્ર થ. છે કે તેમણે પ્રાણાંત ઉપસર્ગ કરનાર કમઠ (મેઘમાળી) અને તેનું નિવારણ કરનાર ધરણેન્દ્ર ઉપર સમભાવ રાખે, વીર.પરમાત્માના ચરિત્રમાં પણ તે વિભાગ જ ખાસ પ્રશંસનીય છે કે અનેક પ્રકારના પ્રાણાંત ઉપસર્ગ કરનાર સંગમદેવ ઉપર પણ તેમને દયા આવી અને તેથી નેત્રે આદ્ધ થયા. જેના દર્શનમાં બતાવેલી આવી ઉચ્ચતર ક્ષમા અન્ય કઈ દર્શનમાં મળવી દુર્લભ છે.
- આવી ક્ષમા પરદેશી રાજાએ બતાવી તેમાં ગુરૂમહારાજના ઉપદેશને પ્રતાપ સમજે. કેશીગણધર મહારાજાએ સમ્યકત્વ ઉશ્ચરાવતાં સ્પષ્ટ સમજાવ્યું હતું કે સમકિતના પાંરા લક્ષણમાં શમ તે મુખ્ય છે. ઉપશમવડે સર્વ ગુણ પ્રાપ્ત થઈ શકે છે. શ્રાસણયને સાર પણ ઉપશમ જ કહેલ છે. જે તેને અંત સમયે સૂરકાંતાની ઉપર દ્વેષ રાખ્યો હોત તો તેની આવી ઉત્તમ ગતિ થઈ શક્તા નહીં. જોકે આવી ક્ષમા
For Private And Personal Use Only
