________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન ધર્મ પ્રકોશ.
જવાદના વખતમાં વ્યાખ્યાનાદિ પ્રસંગે મુખે મુહપત્તિ બાંધવાનો પ્રચાર હશે એમ તેના લેખ પરથી સમજાય છે. તે કહે છે કે –
સખે બાંધી તે મુહુપત્તિ હેઠે પાઠ ધારિ; અતિ ઉઠી દાટી થઇ, તર ગળે નિવારિ. ૧ એક કાને જ કી, ખંભે પડી ઠામ;
ડે ઓશી તે કોથળી, નવે પુણ્યને કામ. ૨ પ્રસગોપાલ અલું કહીને કર્તા પ્રારંભ કરેલી હકીક્તનો ઉપસંહાર કરે છે કે “રાગી, પી, મૂઢ અને પૂર્વ યુરોહિત-એ ચાર પ્રકારના મનુષ્ય ધર્મને અયોગ્ય હેવાથી પંડિત પુરૂ એવા મનુષ્યોને ઉપદેશ આપતા નથી.”
કાળિકાચાર્ય જેવા સત્યવાદી ગુરૂને ધન્ય છે કે જેમણે પ્રાણુત કરના ભયમાં પણ દત્તરાજાએ યજ્ઞનું ફળ પૂછતાં સત્ય ઉત્તર આપે. જે મનુષ્ય પ્રકટપણે યથાસ્થિત ન કહે તે બેધિબીજને હણે છે અને જન્મ જરા મરણ રૂપ સમુદ્રમાં ડુબે છે–સંસારમાં પરિભ્રમણ કરે છે. ઉસૂત્ર બેલવાથી પ્રાણુ ચીકણું કર્મ બાંધે છે, અનંત સંસાર વધારે છે અને ચારે ગતિમાં પરિભ્રમણ કરે છે. જે મનુષ્ય માયાવાદી હોય છે તે પણ સંસારમાં ઉમે છે. ધી તો મારા હોઈ શકે જ નહીં, તેની વારિક પ્રસંગમાં તે કપટી કદી પણ કરવી નહીં, પર રંજન કરવા સદાય વેરાન બલવું નહીં, રાત્ય વાત લજા વિના કહી દેવી, ઘર્મમાં તો એવા માયા–કપટ અને અનો ઉકરડે કે જેથી વિવૃદ્ધિ થાય તે હજ નથી, કપટ, વંચના, છળ એ સર્વે તજવાયેગ્ય , દેવતા હે યા મનુષ્ય હે જે ફિરકાદિ કરે તે બધાં હાદ્ધિ કરે છે, સર્વને એકસરખું કહેનારાજ ખરા મુક્તિપી દડ હોઈ શકે છે. ઉત્તમ મનુષ્ય જેવું સભામાં બોલે છે તેવું જ એકાંતમાં પણ બોલે છે. તેક દેખતાં જેવાં આચરણ આચરે છે, એકાંતમાં પણ તેની પ્રવૃત્તિ તેવીજ હોય છે. સુતાં, જાગતાં, ઉઠતાં, બેસતાં જેની એકસરખી પ્રવૃત્તિ હોય છે તેનું રાજ ખાણને પાત્ર છે, તેજ ખરી સમજણવાળે છે. ઉત્ત કહે છે કે “ધમકી સળીને પછી શાંતિ અનુસાર અવશ્ય શુભ પ્રવૃત્તિ કરવી, કેમકે આ જગતમાં કાંઈ ના અર્થાત્ ચારિત્ર વિના કોઈ તરી શકતું નથી.' - જે મનુષ્ય નિર્મળ જ્ઞાનવ્યા છતાં પણ ક્રિયા કરતા નથી તો તે સંસારમાં પડ્યા રહે છે, તેને પાર પામી શકતા નથી, સાંસારિક ભેગના ત્યાગની વાતમાં તેને
સ્વાદ આવતો નથી. જે કોઈ તરી જાણે છે પણ હાથપગહલાવીને તરતા નથી તે તે ઉંડા ચાલ્યા જાય છે. ચારિત્ર વિના જ્ઞાન શા કામનું છે જે સમજ્યા પ્રમાણે ક્રિયા કરે તો જ નું જ્ઞાન ઉપગી છે, તે જીવને જ શુક્લપક્ષી કહેલ છે. સમકિતદષ્ટિ હોય કે
૧ જેનો અર્થ પુગળ પરાવર્તન અંદર સંસાર હોય તે શુક્લ પક્ષી કહેવાય છે.
For Private And Personal Use Only
