________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રશ્નોત્તર રત્નમાળા.
૧૭૫
અને તે રત્નત્રયીનું યથાવિધ આરાધન કરનાર આત્માથી જને અવશ્ય જન્મમરણ સંબધી સકળ ભયથી મુક્ત થઈ શકે છે, તેથી નિર્ભય સુખ ઈચ્છનારને માટે એજ કર્તવ્ય છે.
૮૭ પંથ સમાન જરા નવિ હાઈ–જેમ જરા અવસ્થાથી શરીર ખોખરૂં થઈ જાય છે, તેથી વન વયની જેવું સામર્થ્ય તેમજ ઉલ્લાસ ટકી શકતું નથી, તેમ મહાટ મજલ કરવાથી માણસ એટલા બધા થાકી જાય છે કે તેમનાથી કંઈ પણ અગત્યનું કામ હોંશભર કરી શકાતું નથી, અને જે કંઈ અણછટકે કરવું પડે છે તેમાં પણ તેમને કંટાળે આવે છે. માટેજ અનુભવી લકે કહે છે કે ગમે તેવડી મોટી મુસાફરી પગે ચાલીને કરવાનું હોય ત્યારે ચાર ચાર ગાઉ ચાલતાં, લબે પંથે કપાય એ વચન અનુસારે શરીરથી સી એટલેજ પંથ કરે કે જેથી ભવિવ્યમાં વધારે સહન કરવું પડે નહીં. તેમજ આપણું વ્યવહારિક તથા ધાર્મિક કરરણમાં પણ ખલેલ પહોંચે નહિ.
૮૮ પ્રબળ વેદના સુધા વખાણો બીજી બધી વેદના કરતાં સુધારી વેદના વધારે પ્રબળ કહી છે. બીજી વેદનામાં પ્રાયઃ મનમાં વૈરાગ્ય જાગે છે, પ્રભુનું નામ યાદ આવે છે, કે પરભવનું સાધન કરવા મનમાં પ્રેરણા થાય છે, ત્યારે સુધાને પ્રબળ ઉદય વખતે એ બધું હોય તે પણ પ્રાયઃ સૂકાઈ જાય છે. એ સુધા પરિસને સહન કરનાર કોઈ વિરલ જ્ઞાની તપસ્વી સાધુ જનેજ હોય છે. તેવા સમતાવંત તપસ્વી સાધુઓ શિરસા બંધ છે. શાસ્ત્રનિદિ તપસ્યા ઉક્ત વેદનાને શમાવવાને ઉત્તમ ઉપાય છે.
૮૯ વક તરગ ઈદ્રિ મન જાણો–શાસ્ત્રમાં ઇદ્રિયને તથા મનને અવળી ચાલના ઘોડા જેવા કહ્યા છે. જેમ અવળી ચાલનો ઘોડે અધારને અણધારી વિષમ વાટમાં ખેંચી જઈ વિડંબનાપાત્ર કરે છે, પણ જે તેને કેળવનાર કેઈ કુશળ (અશ્વવિદ્યામાં નિપુણ) પુરૂષ મળે તે તેને એવો સુધારી શકે છે કે તેજ વાંકે ઘોડે અપ વખતમાં તેના સ્વામીને ધારેલા સ્થાને પહોંચાડી દે છે. તેમ અણકેળવાયેલી અશિક્ષિત ઇદ્રિ તથા મન સ્વછંદપણે મોજમાં આવે તેવા વિષયપ્રદેશમાં દેડીને આત્માને અનેક પ્રકારે દુઃખી કરે છે અને છેવટ દુર્ગતિમાં લઈ જઈને નાખે છે, પણ જે સર્વજ્ઞ પ્રભુના વચનાનુસાર તેમને સારી રીતે કેળવ્યાં હોય તે તે સન્માર્ગમાં ચાલે છે અને સન્માર્ગમાં ટેવાઈ તે પિતાના સ્વામી આત્માને સદ્ગતિને ભકતા બનાવે છે. માટે શાસ્ત્રકાર ઉપદિશે છે કે “જે તમે ભવભ્રમણનાં દુખ થકી ડરતા છે અને મથળ અવિનાશી અક્ષય અનંત અજરામર એવા મોક્ષસુખની ચાહના કરતા હો તે ઇંદ્રિયને વશ કરવાને પ્રબળ પુરૂષાર્થ ફેરવે.” “જે વિષયસુખને ય કર્યો
For Private And Personal Use Only
