________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મનોત્તર રનમાળા.
૧૭૩
પશુઓ પિતાની સમીપે મરણને શરણ થતા જાનવરની દુઃખભરી લાગણીઓ શું જોઈ શકતા નથી? શું તે દિન અનાથ જાનવરે પિતાનાં બાળબચ્ચાંને મૂકી તે નર દૈત્યોને અર્થે પિતાને ખુશીથી મરણને શરણ થવા ઇરછે છે? જેમ નિર્દયતાથી તેમને તેમની ઈચ્છા વિરૂદ્ધ રીબાવીને મારી નાખવામાં આવે છે, તેમ આ નદૈત્યોને તેમનાં બાળબચ્ચાંને કે તેમના વહાલા બીજા સંબંધીઓને મારી નાખવામાં આવે તે કેટલો બધે ત્રાસ જણાય? તેટલેજ બલકે તેથી પણ અધિક ત્રાસ ઉક્ત પશુઓને નિર્દયપણે મારતાં થવા જ જોઈએ. તેની દયાજનક અપીલ કેની પાસે જઈ કરવી? આ ભારતભૂમિ દયાના પ્રતાપથી આગળ જેવી દયાદ્ધિ અને પવિત્ર હતી તેવીજ અત્યારે નીચ સંસર્ગથી નિર્દય અને અપવિત્ર બની ગઈ છે. ફક્ત નિર્દયતા(નિરપરાધી પ્રાણુઓ ઉપર ગુજરતું ક્રૂર શાસન-ઘાતકીપણું જ અત્રિ નિયામક છે. તેને જ દૂર કરવા પૂરત પુરૂષાર્થ સેવવામાં આવે તે પુનઃ આ આર્યભૂમિ જેવીને તેવી દીપી રહે. એમ સમજી પિતાની માતૃ-ભૂમિના ઉદ્ધાર માટે હરેક ભારતવષી જને હિંસા પ્રતિબંધ માટે દઢ પ્રતિજ્ઞા કરવી જોઈએ.
૮૩. સુખિયા સતેવી જગમાંહી, જાકે વિવિધ કામના નાંહિ– જેને કોઈ પણ પ્રકારની વિષયવાંછા રહી નથી એવા સંતોષી સંત સુસાધુ જનજ જગતમાં ખરા સુખીયા સમજવા. વિષયવાંછા એજ દુઃખ રૂપ છે. જેમ સુધા તૃષા વિગેરે દુઃખ રૂપ છે અને તેને શાંત કરવાને અન્ન પાનાદિકને ઉપચાર કરવામાં આવે છે. તે ઉપચાર જે યથાવિધ લક્ષપૂર્વક કરવામાં આવે છે તે તે તે દુઃખ ઉપશાંત થાય છે. પરંતુ જો તેમાં અતિમાત્રાદિક અવિધિ દેષ સેવવામાં આવે છે તે વ્યાધિ પ્રમુખથી ઉલટી નવી ઉપાધિ ઉભી થાય છે અને તેને ટાળવા માટે અનેક પ્રકારના ઉપચાર કરવા પડે છે, તેમ ભિન્ન ભિન્ન જાતની વિષયવાંછના પણ દુઃખરૂપજ છે અને તે દુઃખને ઉપશમાવવા તેને ચોગ્ય પ્રતિકાર શાસ્ત્રનીતિથી સંભાળ પૂર્વક કરવાની જરૂર રહે છે, અને જે તેમાં અને તિચાર થાય તે તે દુઃખ શમવાને બદલે વધવાનેજ સંભવ રહે છે. મન વચન અને કાયાના નિખિલ વિકારેને વશ કરવાને શાસ્ત્રકારે સમિતિ ગુપ્તિ રૂપ મુનિ ધર્મ અને સ્વદારા સંતેષાદિ રૂપ ગૃહસ્થ ધર્મ બતાવ્યું છે. તેની સદ્દગુરૂ સમીપે સારી રીતે સમજ મેળવી તે પ્રમાણે આચરણ કરનાર આત્માથી જન અવશ્ય અનુક્રમે ત્રિવિધ કામનાથી મુક્ત થઈ શકે છે અને એજ સુખ-સંતેષની પરાકાષ્ઠા હોવાથી શાશ્વત સુખના અથી જનેએ આદરવા ચોગ્ય છે. કહ્યું પણ છે કે ન તપાત પર સુવં’ એટલે સંતોષ જેવું શ્રેષ્ઠ સુખ નથી અને “ન તૃપા
ચાધિઃ વિષય તૃષ્ણ સમાન કેઈ વ્યાધિ નથી. આથી જ શાસ્ત્રકારે જણ
For Private And Personal Use Only
