Jain Dharm Prakash 1909 Pustak 025 Ank 07

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 9

ધાર્મિક શાળાઓમાં નતિક કેળવણીની આવશ્યકતા. ૨૧ ધાર્મિક કેળવણી એવા પ્રકારની હોવી જોઈએ કે જેના પ્રભાવથી તેનું શિક્ષણ લેનારાએ સંસાર વ્યવહારમાં પોતાની પિતાના માતાપિતા, વડિલ બંધુઓ તથા બહેને અને ગૃહિણી પ્રત્યે શી ફરજે છે તે સમજી શકે. પોતાને વ્યાપાર સંદેશ છે કે નિર્દોષ છે તે પણ રહી નિર્દોષ વ્યાપારથી કુટુંબનું પિષણ કરી શકે. પિતાનો વ્યાપાર પ્રમાણિકપણે ચલાવી શકે. ધર્મ, અર્થ અને કામ એ પુરૂષાર્થત્રયમાં ધર્મના સેવનપૂર્વક અર્થ અને કામ પરસ્પર અબાધિતપણે સાધી શકે. “ધર્મ વિના અર્થ અને કામ સાધી કાતાં નથી” એમ અંતઃકરણમાં દઢીભૂત કરી વ્યવહારમાર્ગમાં તેને અડગપણે ઉપગ કરી શકે. જૈન મંદિરમાં જઈ વીતરાગ દેવની કેવા ભાવથી અને કઈ રીતિથી પૂજાભક્તિ કરવી તે જાણી શકે. ગરૂ મહારાજના આ ગમન વખતે એક શ્રાવક તરીકે તેઓને પ્રવેશ કરાવવા માટે શું કરવું જોઇએ, તેઓ રસ્તામાં સામા મળે સ્વગૃહે આહારાદિ અર્થે પધારે ત્યારે કેવી રીતે વર્તવું, અને ઉપાશ્રયે જઈને ઉચિત કેમ સાચવવું તે સંબંધી સમજણ મેળવી શકે. દેવદ્રવ્ય, જ્ઞાનદ્રવ્ય અને સાધારણ દ્રવ્યાદિની કેવી વ્યવસ્થા છે, તેની રક્ષા અને વૃદ્ધિ અર્થે કેવી એજના હેવી જોઈએ અને કયા પ્રકારના દ્રવ્યને કેવા કેવા પ્રકારનાં કાર્યોમાં ઉપયોગ થઈ શકે તેનું જ્ઞાન મેળવી શકે. પાંજરાપોળ, સભાએ અને એવી બી
જી જાહેર સંસ્થાઓમાં ભાગ લેવાની પોતાની ઈચ્છાને ઉત્તેજીત કરી શકે. સંઘ અને થવા મહાજન મળ્યું હોય તે વખતે પોતાના ધર્મના ફળરૂપ સ્વતંત્ર વિચારે શાંતિથી નિડરપણે જણાવી શકે. આ અને આવી બીજી અનેક બાબતે કે જે સંસારમાં અને તીવ ઉપગી છે તેનું સર્વ જ્ઞાન બાળકોને શાળામાં મળવું જોઈએ. આને આપણે નૈતિક કેળવણું એવું નામ આપીશું તે ચાલશે. હાલના બાળકો તે આપણું ભવિપના આગેવાનો છે. તેથી તેઓને ઉપરનું સર્વ પ્રકારનું જ્ઞાન ઉપદેશરૂપે દષ્ટાંત સાથે નિરંતર પાઠશાળાઓમાં આપવામાં આવતું હોય તે ભવિષ્યમાં તેઓ પિતાના વ્યવહારમાર્ગમાં કદી ખલના પામે નહીં. ધાર્મિક કેળવણીને ખરે હતુ તે લેનારાઓને સંસાર વ્યવહાર સુખમય ને ધર્મમય કરવાનું છે. જેને સંસારવ્યવહાર સુખમય હશે તે મેક્ષનાં સાધનોનું સેવન સ્થિરતા પૂર્વક નિર્વિધનપણે કરી શકશે.
જેમ ધાર્મિક કેળવણી વિના સાંસારિક કેળવણી શુષ્ક ગણાય છે, તેમ આવી નિતિક છાવણ વિનાની ધાર્મિક કેળવણીને શુષ્કાય કહીએ તો તે કથનમાં અસ૨-. તાના અંશો ઓછા છે. આપણને દૃષ્ટિગોચર પણ તેવું જ થાય છે. પાઠશાળાના અને ભ્યાસીઓ એક તરફ જોઈએ તે પ્રતિકમણ તથા પ્રકરણમાં પવીણ હોય અને ઈતર તરફ દષ્ટિપાત કરતાં તેઓ અસત્ય બોલતા હોય, અપ્રમાણિકપણે વર્તતા હય,વિથયાસત હોય, અનીતિથી વિત્તની વૃદ્ધિ કરવા ઈચ્છતા હય, કુટુંબમાં કલેશ કરી