________________
મહાશતકે રેવતીને અમારિ પડહના સમાચાર જણાવતાં કહ્યું, “પાશેર અનાજ માટે અખેલ પ્રાણીઓ ઉપર ક્રુર જુલમ ગુજારવા અયેાગ્ય છે.''
|
રેવતી વાં—પુવાં થઈ ગઈ, તેણે ગુસ્સાપૂર્વક કહ્યું, “એ બધી ડાહી–ડમરી વાતા તમારા જેવા ધા ધ્વજ ફરકાવનારાને શાભે. સાધન-સ ંપન્ન માણસે પણ શુ દાળ-ભાત ખાઈને જીવવું ? અર્ધા ભૂખ્યા રહેવું ? તમારા વમાનને એ પાલવે. માગી ખાનારાતે એ પરવડે. તમારા ગુરુની શિખામણ તમારા જેવા ભગતડા માટે છે. મારે એનું શું પ્રયોજન ?
રાજાએ પશુવધની મનાઈ ફરમાવી, અને તે દિવસથી | સમજાય ? તારી આંખે ભોગવિલાસની ટ્ટી જયાં સુધી પશુવધ ગુતા બન્યા. અને ગુનેગારને માટે કડક શિક્ષા બંધાયેલી હશે ત્યાંસુધી ત્યાગધમતા મહિમા તને કયાંથી નિર્માણ કરવામાં આવી. સમજાશે ? તને પરભવની પડી નથી પણુ આ ભવની પણ પડી નથી ! રાજ આજ્ઞાનું ઉલ્લંધન કરનાર માટે કડક શિક્ષા નિર્માણ કરવામાં આવી છે તે જાણે છેને ?” “ભય ! ભય શબ્દ કાયરને ક ંપાવે. નીડરને એની શી પરવાહ ? જરા ઊંડા ઉતરી વિચારે તો ખરા કે રાજ આનાના અ બહારથી ન મગાવ શકાય એવા થાય છે ખરા ? સાધુડા હોય તે ત્યાગી વાત કરે. મારાથી સ્વાદિષ્ટ ભોજનનેા ત્યાગ ન થ ય. એમ કરુ તે મારા આ ગુલાખી સૌનું સવધ ન કેવી રીતે થાય ? પુરુષની જાત જ એવી વિચિત્ર છે. વાત વાતમાં ભય બતાવ્યા કરે. કોઈકને પરભવતા તા ખીજાને રાજઆજ્ઞાનેો, પણ હું કાંઇ કાચી મા- તેની નથી કે ભયથી ડર્યાં કરું. હું મારા દાસ દ્વારા મ રા મહિયરથી રાજ માંસ મગાવીશ અને આરેાગીશ.”
|
|
“રેવતી, તું ભૂલે છે. જ્ઞાતપુત્ર મહાવીરસ્વામીના ઉપદેશની જરૂર સંસારનાં બધા જીવા માટે છે. નહીંતર સંસાર સળગી ઊઠશે. દુઃખ વેઠી વેઠીને રીખાશે. દુઃખનાં ઝાડ ઉગશે. સર્વત્ર અજ ંપે, અશાંતિ અને અસુખ જોવા મળશે.’’
|
“આવી બીક મને બતાવા છે ? જે સુખ આજે મળતુ હોય તે સુખ શા માટે ન ભાગવવું ? કાલ કોણે દીઠી છે ? સુખની સામગ્રી મળે અને પૂરેપુરું સુખ ન ભોગવે તે પરમમૂ. તમારા અપરિગ્રહ તમારી પાસે રહેવા દો. તમારી અહિંસા કાયરને સમજાવેા.”
મહાશતકને ખાત્રી થઇ કે જાજરધાન રેવતીને દલીલોથી જીતી શકાય એમ નથી. રેવત તે વશ કરી શકાય એવી પ્રબળ વૃત્તિઓ પણ પોતાન પાસે નથી. આથી તેણે ઉત્કૃષ્ટ સાધના અને વિરલ વાગતા મા અપનાવવાતા નિર્ણય કર્યાં. કાચા જેમ પેાતાની બધી ઈન્દ્રિયા સ’કાચી લે તેમ મહાશતકે બધા વ્યાપાર સંકેલી લીધા. પોતાના જ્યેષ્ઠ પુત્રને કારભાર સોંપી `ોષધશાળામાં નિવાસ કર્યાં. કુક્ષિસબલ વ્રતની આરાધના શરૂ કરી. ઉગ્ર પરિષહા, ક્ષુધા, પિપાસા વગેરે સમત પૂર્વક સહુન કરવા લાગ્યા. અલ્પ સમયમાં તેની જા માન કાયા કૃશ થઈ ગઈ.
(
“હે રેવતી, તું સમજ. કુદરતે કીડીને કણ અને હાથીને મણ મળે એવી સુંદર વ્યવસ્થા કરી છે. ધનીકોએ આ વ્યવસ્થા તાડી છે. તેથી એક બાજુ ભૂખમરા અને બીજી બાજુ ભયકર બગાડ જોવા મળે છે.” |
X
X
X
X
“ભૂખે મરતા લાકાની જેમને ક્યા આવતી હોય તેઓ ભૂખમરા વેઠે. તારા જેવા બગલાભગતને આ વાત માફક આવશે પણ ખરી. એક વધુ ખાય અને બીજો ઓછું ખાય. એમાં ખાટુ શું છે ?'
હું
રેવતી, જ્ઞાતપુત્ર મહાવીરસ્વામીએ કહ્યુ છે કે સંસારને ભાગવવાનેા માનવીને રાગ લાગ્યા છે. તે રાગનું નિવારણ કરવા માટે ત્યાગધ આવશ્યક છે. ભોગવનારા જે પાપ કરે છે તેનું પ્રાયશ્ચિત ત્યાગધર્મ આચરનારા કરે છે. તને ધર્મનું આ
વિલાસવતી રેવતી ભાગવિલાસમાં કાળ નિમન કરવા લાગી. પણ એને ક્રેાધના હડકવા લાગ્યા હતા, એટલે મહાશતક વિના એનાથી ન સહેવાયુ ન રહેવાયું. તે એક દિવસ ક્રેાધથી ધમધમતી મહાશતકની ખબર લઇ નાંખવા પૌષધશાળા તરફ ગઈ. ધમાં એને વેશભૂષાનું પણ ભાન ન રહ્યું. કેશ છૂટા હતા. કંચુકા શિથીલ હતી. કપાળ પર દામણી અવ્યવતિ ઝુલતી રહસ્ય કાંથી | હતી. ખારીક ઉત્તરીય સરકી ગયું હતું.
૬૬૪]
“ક્ષમા” વિશેષાંક
: જૈન :
