Hirsundaramahakavyam Part 1

Author(s): Devvimal Gani, Ratnakirtivijay
Publisher: Jain Granth Prakashan Samiti

Page 307

२९४
'श्री हीरसुन्दर' महाकाव्यम् हील० [चन्द्र] एतस्या मुखरूपो भूत्वा सुखी जातः । यद्यस्मात्तेन बद्ध्वा राहुः पृष्ठभागे स्वरिपुत्वा
त्प्रक्षिप्तः । बद्ध्वा क्षिप्तः ।।१५९।। हीसं० अहो 'महीयान्महिमा 'सुपर्बसारङ्गचक्षुश्चिकुरच्छटायाः ।
निर्जित्य यस्मात्प'शुनापि पश्चादचीकर द्या 'चमरान्प्रतीपान् ॥१५६॥ (१) अहो इत्याश्चर्ये । यथा नैषधे - "अहो अहोभिर्महिमा हिमागमे" इति । (२) अतिशायी। (३) माहात्म्यम् । (४) देवीकुन्तलकलापस्य ।" तटान्तविश्रान्तरङ्गमच्छटे''ति नैषधे । छटा श्रे( श्रो)णीति तद्वृत्तिः । (५) चमरगवा कर्ता(ा) । तिर्यङ्मात्रः पशुरुच्यते । तया नैषधेऽपि पशुनाप्यपुरस्कृतेन तत्तुलनामिच्छतु चामरेण कः" ।(६) कारयति स्म । (७) या
देवी । (८) कचच्छटाः । (९) स्वस्पद्धिनः ॥१५६॥ हील० [अहो। देवीकेश]पाशस्य महान्महिमा विद्यते । यदसौ देवी पशूनां पृष्ठभागे चमरान् बध्नाति स्म
॥१६०॥ हीसुं० स्पर्धां विधत्ते 'सुमनःसुकेशीकेशच्छटाभिर्यदसौ 'कलापः ।
३अनौचितीयं तमितीव 'केकी 'जहाति कोपादपि पक्षभूतम् ॥१५७॥ (१) शासनसुराङ्गनाकेशश्रेणिभिः । (२) केकिपिच्छम् । (३) न योग्यता । “सानौचिती वेतसि नश्चकास्तु" इति नैषधे । (४) मयूरः । (५) त्यजति । (६) पक्षः सहायः । पिच्छम् ।
"पक्षो मासाद्धे पिच्छे विरोधे देहाङ्गे सहाये राजकुञ्जरे" इत्यनेकार्थः ॥१५७॥ हील० असौ कलापः देव्याः केशपाशेन सह स्पर्धां धत्ते । इदमनुचितम् । इति क्रुधा पक्षः-सहायष्पि(: पि)च्छं
च तत्समानमपि केकी त्यजति ।।१६१।। हील०→श्रीस्पर्द्धया यच्चिकुरान्विजेतुं व्यवस्यमानान्स्वमवेत्य बर्हः ।
त्रासात्प्रणश्यन्निव नीलकण्ठः पृष्ठे प्रविष्टः शरणाभिलाषी ॥१६२॥इति केशपाशः।
कलापो मयूरं शरणीचकार ॥१६२।। हीसुं० 'सीमन्तदण्ड: 'सुरपद्मदृष्टे रुन्मादयामास मनांसि यूनाम् ।
"सहावरोधश्चरतः स्मरस्य व्यक्तीभवन्ती पदवी किमे षा ॥१५८॥ (१) केशेषु वर्त्मदण्डाकृतित्वाद्दण्डः । (२) देव्याः । (३) उन्मादश्चित्तविप्लवस्तद्युक्तानि करोति । (४) तरुणानाम् (५) स्त्रीभिः सार्द्धम् । अवरोधशब्देनात्र पत्नीग्रहणम् । यथा नैषधे स्त्रीवर्णने-"स्मरावरोधभ्रममावहन्तीति । (६) प्रकटा जायमाना। (७) जनसञ्चारणामार्गोऽपि
मार्गः स्यात् । (८) एषा प्रत्यक्षलक्ष्यमाना( णा) सीमन्तरूपा ॥ १५८ ॥ हील. सीमन्तदण्डो वयस्थानां मनांसि उन्मादयामास । उत्प्रेक्ष्यते । अन्तःपुरेण सह सञ्चरतः स्मरस्य स्फुटो
मार्गः । यतो घनजलसञ्चारेण मार्गः स्यादिति ॥१६३।। Kएतदन्तर्गतः पाठो हीसुंप्रतौ नास्ति ।