________________
૩૮
[ દ્વાદશાવર્ત વંદનના પચીશ આવશ્યકનું દ્વાર ૧૦મું. ] અવનત બે યથાકાત એક, અને આવર્તક બાર છે, ૧ અવનતનું લક્ષણ–ગુરુ મહારાજને પોતાની વંદન કરવાની
ઇચ્છા છે, એમ જાણવા માટે પ્રથમ શિષ્ય રૂછામિ નવમાસમળશે વંતિક નાવળિના, નિસિદિયા એ પાંચ પદ કહેવાપૂર્વક કિંચિત મસ્તક (સહિત શરીર) જે નમાવવું તે “અવનત” કહેવાય છે. તે બે પ્રકારે છે. પહેલીવાર વંદન વખતે પહેલું અવનત, બીજી વાર વંદન વખતે બીજું અવનત. તે પણ પાંચ પદના ઉચ્ચારપૂર્વક જ સમજવું. આ રીતે અવનત આવશ્યક બે પ્રકારે છે. યથાજાતનું લક્ષણ–અહીં શિષ્ય થયા એટલે જેવી રીતે જ્ઞાન એટલે જન્મ્યા હતા તેવા આકારવાળા થઈને ગુરુમહારાજને જે વંદન કરવું (એટલે વાંદણાને સૂત્રપાઠ જે ઉચ્ચારે તે જન્મ સમાન મુદ્રા ) તે “યથાજાત કહેવાય છે. જન્મ બે પ્રકાર છે. એક સંસારમાંથી (એટલે સંસાર માયારૂપી સ્ત્રીની કક્ષામાંથી) બહાર જે નીકળવું તે દીક્ષા જન્મ અને દ્વિતીય જન્મદાતા જતાની (માતાની) કુક્ષીમાંથી બહાર જે નીકળવું તે ભવજન્મ. આ બન્ને જન્મનું અહીં પ્રયજન છે. તે આ રીતે– દીક્ષા જન્મ સમયે (એટલે સંસાર છોડી દીક્ષા સ્વીકારતી વખતે) જેમ ચલપટ્ટ-કટિવસ્ત્ર, રજોહરણુઓ અને મુખપતિકામુહપત્તિ એ ત્રણ જ ઉપકરણ હતાં તેમ આ દ્વાદશાવત્ત વંદન કરતી વખતે પણ એ ત્રણ જ ઉપકરણ રાખવાં જોઈએ. ભવજન્મ સમયે લલાટે–કપાળે લગાડેલા બન્ને હાથ સહિત જેમ જન્મ્યા હતા તેમ આ ગુરુવંદન વખતે પણ શિષ્ય કપાળે બને હાથ લગાડી (અર્થાત અંજલી જેડી) વંદન કરવું જોઇએ. તે બન્ને પ્રકારના જન્મના આકારવાળું આ યથાજાત આશ્યક
એક પ્રકારનું જાણવું. ૩ આવર્તાનું લક્ષણ–વંદનસૂત્રના “લો ચ.' ઇત્યાદિ
