________________
ચારિત્ર્ય-સુવાસ
યાદવ વંશના રાજાઓ રાજ્ય કરતા હતા.
ત્યાંના એક નાનકડા ગામમાં એક વિધાર્થી પરિશ્રમ કરવા છતાં પરીક્ષામાં પાસ થયો નહીં તેથી તેણે વિચાર્યું કે હું ભણવાને લાયક નથી માટે મારે અભ્યાસ છોડી દેવો જોઈએ. આવો વિચાર કરીને ગામની બહાર કૂવા પાસે જઈને તે બેઠો. તેણે જોયું કે ગામની સ્ત્રીઓ તે કૂવેથી પાણી ભરતી હતી, ત્યાં કૂવાને મથાળે પથરા ઉપર દોરડાં ઘસાવાથી આંકા પડી ગયા હતા. તેણે મનમાં વિચાર્યું કે વારંવાર ઘસાવાથી જો કોમળ દોરડા વડે આવા કઠણ પથ્થરમાં પણ આંકા પડી જાય તો નિરંતર અભ્યાસ કરવાથી હું કેમ વિદ્વાન ન થઈ શકું ?
333
તુરત જ તે વિદ્યાર્થીએ પોતાની નિરાશા છોડી દીધી. નિયમિત નિશાળે જવા લાગ્યો અને સતત અભ્યાસથી તેની બુદ્ધિ ખીલી. થોડા વખતમાં તે અનેક વિદ્યાઓમાં પારંગત થયો.
૩૩
આ પુરુષની વિદ્વત્તા, ચતુરાઈ અને કળાકૌશલ્ય જોઈ દેવગિરિના યાદવ રાજા મહાદેવરાવે રાજદરબારમાં તેની રાજપંડિત તરીકે નિમણૂક કરી. મહાન વ્યાકરણ-ગ્રંથ પાણિનિના વ્યાકરણ પર તેમણે એક મુગ્ધબોધ નામની સરળતાથી સમજી શકાય તેવી ટીકા પણ લખી છે.
Jain Education International
આ પ્રમાણે એક મૂર્ખ વિદ્યાર્થીમાંથી સતત અભ્યાસ વડે કરીને એક મહાન રાજપંડિત બનનાર તે બીજું કોઈ નહિ પણ પંડિતરાજ શ્રી પોપદેવજી; જેમની ગણના જ્ઞાનેશ્વર અને હેમાદ્રિ જેવા તે કાળના મહાપુરુષો સાથે માનસહિત કરવામાં આવે છે.
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
