________________
નવમું પાપસ્થાનક
છો. નાખી ચગી ગયો
ચાર ગણો
પોતાના લક્ષ્યને આંબવા માટે એક પ્રવાસી નીકળ્યો છે. એના રસ્તાની બાજુમાં એક નાનો ખાડો આવે છે. એ ખાડો જોઈને એ પ્રવાસીને કાંઈક અધુરપનો અનુભવ થાય છે. એની યાત્રાને બાજુ પર મૂકીને એ ક્યાંકથી થોડી માટી લઈ આવે છે. એ ખાડામાં નાખી દે છે. એને એમ કે આનાથી એ ખાડો પૂરાઈ જશે. પણ આ શું? જેવી એણે માટી નાંખી, કે તરત જ એ ખાડો વધુ ઊંડો થઈ ગયો. એ પ્રવાસી તો સાવ જ ભોંઠો પડી ગયો. હવે શું કરવું ? આ તો અધુરપ વધી ગઈ. ફરી એ કામે લાગી ગયો. આમ તેમ ભટકીને ઘણી બધી માટી લઈ આવ્યો. નાખી એ ખાડામાં. ને ગજબ... એ ખાડો ઉલ્ટાનો ચાર ગણો ઊંડો થઈ ગયો. એ પ્રવાસી બેહદ દુઃખી થઈ ગયો. ફરી એ માટી ભેગી કરવા મચી પડ્યો. ફરી ખાડો પૂર્યો... બિલ્કલ પૂરાવાને બદલે એ ખાડો હજી વધુ ઊંડો થઈ ગયો. ફરી માટી....
યાત્રા બાજુ પર રહી ગઈ. લક્ષ્ય ભૂલાઈ ગયું. પ્રવાસીની ગાડી આડે પાટે ચડી ગઈ. એ હાંફી ગયો. એ હેરાન-પરેશાન થઈ ગયો. એ દુઃખી દુઃખી થઈ ગયો. ને તો ય.. એની અધુરપની પીડા, એનો ખાડો પૂરવાનો પ્રયાસ... આ બધું ચાલુ ને ચાલુ જ રહ્યું.
એ પ્રવાસી એટલે આપણે પોતે. લક્ષ્ય એટલે મોક્ષ અને યાત્રા એટલે મોક્ષમાર્ગની આરાધના. આ યાત્રામાં એક ખાડો આવે છે. આ ખાડો એટલે લોભ. તૃષ્ણા. એની વિશેષતા કહો કે વિચિત્રતા કહો, જેમ જેમ એને પૂરવાનો પ્રયાસ કરો તેમ તેમ એ વધુ ને વધુ ખોદાતો જાય છે.
लोभखानिरगाधेयं, दुष्पूरा केन पूर्यते ? या तां पूरियितुं क्षिप्तैः, पूरणैरेव खन्यते ॥
લોભની આ ખાણ અગાધ છે.
લોભ
_ ૨૫
