________________
છગન થાકી પાકીને ઓફિસથી ઘરે આવ્યો. બંને દીકરાઓ વચ્ચે ખાર લડાઈ જામી હતી. છગનનો પિત્તો ગયો. એણે રીતસરની રાડ પાડી, “તમે બે આખો દિવસ ઝગડ્યા જ કરો છો, તમારા વચ્ચે મનમેળ જ નથી.” નાનો દીકરો કહે, “ના પપ્પા, અમારો હંમેશા મનમેળ હોય છે. અમારા બંનેનું મન એક જ છે. મારે પણ મોટું એપલ ખાવું છે અને ભાઈને પણ મોટું એપલ ખાવું છે.”
જ્યાં રાગ છે ત્યાં યુદ્ધ છે. ત્યાં અશાંતિ છે. ત્યાં સંક્લેશ છે. રાગ એ નાગ છે. જે આપણે સમજી પણ ન શકીએ, એ રીતે આપણને કાતિલ ડંખ મારતો રહે છે. આખા સંસારનું... ચાર ગતિના દુઃખોનું. ચોર્યાશી લાખ યોનિની રઝળપાટનું કોઈ મૂળ હોય, તો એ છે રાગ. એક માત્ર રાગ.
રાગ ચાહે પૈસાનો હોય, સ્ત્રીનો હોય, શરીરનો હોય. સત્તાનો હોય કે સમ્માનનો હોય, એ આપણને એટલા માટે જ થાય છે, કે આપણે તે તે પદાર્થોને બરાબર ઓળખ્યા જ નથી. સંસારનો એક પણ પદાર્થ એવો નથી, કે જેની એવી લાયકાત હોય કે આપણે એના પર રાગ કરીએ ને એ રાગ યોગ્ય હોય. રાગથી છૂટવાનો આ જ ઉપાય છે. એ વસ્તુને ઓળખો. બરાબર ઓળખો. એને માત્ર ઉપરછલ્લી દૃષ્ટિએ નહીં જુઓ. એને આર-પાર જુઓ. એનો માત્ર વર્તમાન ન જુઓ, એના ભૂત-ભાવિ પણ જુઓ. ને આ બધું જો જુઓ, તો ખલાસ, એ જ ક્ષણે રાગ ઓગળી ગયા વિના રહેશે નહીં.
૧૪૪૪ ગ્રંથ કર્તા પૂ.હરિભદ્રસૂરિ મહારાજા યોગશતકની ટીકામાં કહે
अतत्त्वदर्शननिबन्धनो हि रागः स हि तत्त्वदर्शने निवर्तत एव | ખોટું જોવાના કારણે જ રાગ થતો હોય છે.
જ્યારે સાચું જોવામાં આવે ત્યારે તો એ રાગને દૂર થયે જ છૂટકો છે.
રાગ
ર૯
