________________
કુરાનમાં અદતા દાન.
આ બંડનું પરિણામ એ આવ્યું કે, દેશમાં આપસ આપસમાં લટાઇ સળગી ઉઠી. બાદશાહની તરફ કાયદાકાનુન તથા દેશેન્નતિના પક્ષપાતી લોકો હતા, તેઓએ છ મહિનાની અંદર આ સઘળી અશાંતિ દૂર કરી નાંખી પણ આ વિપ્લવમાં બેઉ બાજુએ થો લગભગ ત્રીસ હજાર માણસે માર્યા ગયાં. બાદશાહની ફોજમાં ડીશાન અને કારીગર
કેના છોકરાઓ, તેમણે છેવટે સમુરાઈ લોકેને હરાવ્યા. જેથી તેઓની પ્રભુતા-સત્તા જતી રહી, તથા તેમની બધી શેખી પણ ચાલી ગઈ, ને તેઓમાંના રાજાઓ તથા દરબારીઓ વિગેરેની પદવી છીનવી લેવામાં આવી અને તે ઉભયની મેળવણુ કરીને કવાક નામની એક નવીન જાતિ બનાવવામાં આવી, તથા એક અન્ય જાતિની પણ ઉત્પત્તિ કરવામાં આવી. જેનું નામ હેમિન રાખ્યું હતું. આ પાછલી જાતમાં સાધારણ લક સમિલન થયા હતા. તેની સાથે સાથે એટ-એટલે નીચ જાતની સામાજીક અવસ્થા પણ ઉંચી સ્થિતિએ લાવવામાં આવી, ને તેમની ઉન્નતિમાં આવતી કેટલીક અડચણો દુર કરવામાં આવી. બદ્ધ સંપ્રદાયને રાજધર્મ થવાને અહંકાર ઘમંડ હતો તે પણ કાઢી નાંખવામાં આવ્યું, ને દરેકને માનસિક સ્વતંત્રતા આપવામાં આવી.
ઉપર પ્રમાણે સામાજીક પરિવર્તન જે વખતે ચાલી રહ્યું હતું તે વખતે ગવમેન્ટ સ્વદેશી અને પરદેશી પણ ખાતાના આવવા જવાને પ્રબંધ કરી રહ્યું હતું. ખેતી અને કારીગરીની ઉન્નતિ માટે તનતેર પ્રયાસ ચાલી રહ્યા હતા. ખાણે અને અન્ય વ્યાપાર ધંધાને બીલવવા માટે મશીને ચાલી રહ્યાં હતાં; જંગલોની વ્યવસ્થા કરવાનું શરૂ થયું. કાયદા અને કારાગૃહે બંધાવા લાગ્યાં. એ સેના, દરિયાઈ સેના, પોલીસ, ન્યાય, ને શાસન વિભાગે તૈયાર કરવામાં આવ્યા. કેળવણી માટે પણ પૂર્ણ પરિશ્રમ ચાલી રહ્યા હતા. જીકેળવણી માટેની અગત્યતા ક્યારનીએ સ્વીકારી સુકાઈ હતી. આ બધા જ્ઞાન પ્રસાર સાથે જાપાની ગવર્મેન્ટ, મ્યુનીસીપાલીટી અને અન્ય પ્રતિનિધિ સત્તામક સંસ્થાઓ સ્થાપિત કરવાનાં પિતાનાં કર્તવ્ય કરવામાં પણ ધ્યાન આપી રહી હતી. આ રીતે જાપાન ચારે દિશાઓથી સુધારા, ઉન્નતિ, કેળવણી, વ્યાપાર, ઉદ્યોગ, હુન્નર ને રાજસત્તાના વધારામાં દરકદમ આશ્ચર્યકારક રીતે આગળ વધતું જતું હતું.
(અપૂર્ણ).
कुरानमा अदत्ता दान.
તેાબતનસુઅદત્ત ( આપવા સિવાય કોઈ વસ્તુ લેવી તે, નહિ તેવા સંબંધમાં આપણુ ધર્મશાસ્ત્રમાં જે તત્વો ઘનિપાદન કયા છે તેનેજ મળતાં તે અન્ય ધર્મોમાં પણ કેટલે દરજજે પ્રતિપાદન કર્યો છે તે બતાવવાના હેતુથી આ ખ્યાને લેખ અમારા વાચકને સાદર કરવા યોગ્ય વિચાર્યું છે. કુરાન એ મુસલમાનોને આદરપાત્રપૂજ્ય અને મહાન ગ્રંથ ગણાય છે. જેનાં વચન તે કોમના કો-વીર વાય, વેદ વાક્ય કે પ્રભુ વાકય પ્રમાણે ગણે છે. તેમાં નીચે પ્રમાણેની એક બીના સાદર છે. તે વાંચવાથી સમજાશે કે જેનેર–કોમે પણ અદત્તાદાનને કેટલું મહત્વ આપે છે. આ બાબત “બતન્નસુઆ’ નામના ફારસી ગ્રંથમંથી ઉતારી લીધી છે. કદાચ કંઇ પાઠાફેર માલુમ પડે તે વધુ સત્ય બીના જણાવનારને આભાર થશે.
–-સપાદક.
