________________
બુદ્ધિપ્રભા.
મેગલ બાદશાહના રંગ મહેલમાં આવી રીતની સજા એ કાંઈ નવાઈની વાત નહતી. બાદશાહી ફરમાન મળતાં જરા પણ અજાયબી વિના તાતારી સામે એક અંધારા જોયરામાં સાકીને કેદ કીધી. મજબૂત અને તાકાતદાર હાથથી સાકીને પકડીને લઇ જતાં રસ્તામાં મામે સવાલ કર્યો –“અય, કમ નસીબ છોકરી, શા માટે તે જાણી જોઈને વાઘના જડબામાં હાથ નાંખવા આવ્યા હતા. અરે, હારૂં નામ ? ત્યા ?
- બંદીવાન સાકીએ કહ્યું – “હારું નામ માહરૂન ! ” મામે એક હાથે માહરૂનને ધરી બીજે હાથે સળંગનું બારણું ઉઘાડયું. ઓરડામાં અંધકાર સિવાય કોઈ ચીજ હતી નહિ.
મામ તાતારીએ બાદશાહના નામથી હુકમ જાહેર કીધો –“માહરૂન, આ કેદખાનામાં હરે દાખલ થવાનું છે.”
મેતના પંજામાં સપડાઈ ચૂક્યા છતાં પણ તે અંધારામાં પગ મૂકતાં બદન કાપવા માંડયું, પાછું હટવા માંડયું. જાન બચાવવાની કોશિશ કરવી એમ વ્યાજબી ભાસ્યું પણ વિચાર કરતાં પોતાના દેશની લાચારી નજર આગળ ખડી થઈ, વિચારમાં વખત રકાતે. જોઈ માહમે કાંઈ પણ સવાલ કર્યા વગર તે અંધારા થરામાં માહરૂનને ધકેલી દીધે; અને પાછળ હેના દરવાજાની ફાટક બંધ કરી માબુમ તાતારી પિતાના પહેરા પર ચાલી ગઈ.
—
—
-
- -
-
अमारी नोंध.
ભાવનગર નરેશનું શુભ પગલું–પિતાના રાજ્યમાંથી બાળલગ્ન, વૃદ્ધલગ્ન, કન્યાવિક્રય આદિ દુષ્ટ રિવાજોને નાબુદ કરવા નામદાર ભાવનગરના મહારાજાએગામે ગામ ફરી સદુપદેશ આપી, જનસમાજના વિચારો કેળવવા સારૂ મી. પાશકર ઝીણાભાઈ પંડયા અમરેલીવાળાની નિમણુંક કરી છે અને પંડયાએ પિતાનું કામ શરૂ પણ કર્યું છે. તેમના કાર્યમાં એગ્ય મદદ આપવાને રાજ્ય તરફથી દરેક મહાલના વહિવટદાર તથા સ્થાનિક અધિકારીઓ તરફ હુક પણ લખાઈ ગયા છે.
આ અનિષ્ટ રિવાજોને આખા હિંદમાંથી સત્વર નાશ થયેલું જોવાને આપણે ઇતેજાર છીએ અને તેથી દરેક જ્ઞાતિની સભાઓ તથા કોનફરન્સમાં તે વિષે વિવેચન કરવાની અને ઠરાવ કરવાની તક હાથ ધરવામાં આવેલી અને આવતી આપણે જોઈ છે, પણ ખેદની બીના એટલી છે કે ઠરાવ કરનારા મજબુત રહેતા ન હોવાથી અને આગેવાનો જ તેને અમલ કરવામાં ઢીલા થતા હોવાથી પરિણામ હજુ જ્યાંના ત્યાં જેવું જ જોવાય છે અને તેથી કરીને એવા અનિષ્ટ રિવાજોને દૂર કરવા માટે સત્તાની જરૂર છે અને તેથી લેકચી કેળવી, લેકની બહુમતિ મેળવી પિતાની સત્તા વડે કાયદે કરી પોતાની પ્રજાને દુષ્ટ રિવાજેના અનિષ્ટ પરિણામેથી મુક્ત કરવાને શુભ હેતુ નામદાર મહારાજાએ હાથ ધર્યો જણાય છે.
નામદાર ગાયકવાડ સરકારે પોતાના રાજયમાં બાળલગ્ન અને રડવા કુટવા આદિ નિર્લજ રિવાજોના અંગે કાયદો પસાર કર્યા બાદ તેમાં મેટે સુધારે થયો છે, છતાં નામદાર ભાવનગર નરેશની માફક હજુ પણ પોતાના રાજ્યમાં ભાષણો મારફતે સદુપદેશ
:
-
- - - * . - કવિ.
