Book Title: Bruhad Sanskrit Hindi Shabda Kosh Part 02
Author(s): Udaychandra Jain
Publisher: New Bharatiya Book Corporation

View full book text
Previous | Next

Page 422
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir मानितत्व ८३७ मायाचारः मानितत्व (वि०) प्रतिष्ठित, सम्मानित। (सुद० ४/३८) मानिन् (वि०) [मान्+णिनि]०समझने वाला, मानने वाला। ०सम्मान करने वाला, आदर करने वाला। ०अभिमानी, अहंकारी, घमण्डी, अभिमानवन्त। (जयो० ५/१८) आदरणीय, सम्मानीय। ०अवज्ञायुक्त। मानिनि (वि०) सम्मानित (जयो०८/८७) प्रशंसित। मानिनि (स्त्री०) मानिनी स्त्री, कुपित स्त्री। ०दृढ़ संकल्पिनी स्त्री। माननीया (जयो० १२/५१) मानिनी (स्त्री०) देखो ऊपर। मानिमीजन: (पुं०) सम्माननीय व्यक्ति। (दयो० ६६) मानुष (वि०) [मनोरयं-अण्-सुक् च] मानवी, मानुषी, मनुज सम्बंधी। मानुषः (पुं०) मनुष्य, मानव। (जयो०वृ० २/३९) मिथुन, कन्या एवं तुला राशि का योग। मानुष (नपुं०) मनुष्यत्व, मनुजकर्म। मानुषक (वि०) मनुष्य सम्बंधी। (जयो० १०/७३) सुमनस्तु ___ मनोहरंस्तरामिह मानुष्यकमेव देवराट्। मानुषङ्गिक (वि०) मनुष्य सम्बंधी। (जयो०० २४/१४४) मानुषोत्तरः (पुं०) मानुषोत्तर पर्वत। पुष्कर द्वीप के मध्यभाग में स्थित। (वीरो० १३/८) स्वर्ण सदृश पर्वत। (जयो० २४/१५) मानुष्यं (नपुं०) मनुज प्रकृति, मानवजाति। मानोज्ञक (वि०) [मनोज्ञ+वुज] सौंदर्य, प्रियता, मनोहरता, रमणीयता। मानोन्नतः (पुं०) मान से युक्त, सम्मान से उन्नत, ऊंचाई में ऊंचे। (वीरो०८/४) 'मानोन्नतागृहा यत्र मत्तवारणराजिता:' (वीरो०८/४) मान्त्रिकः (पुं०) ऐंद्रजालिक, जादूगर, मन्त्रवेता। माथयं (नपुं०) मन्थरता। मन्दगति। ०दुर्बलता। मान्द्य (वि०) मन्दता, सुस्ती। जड़ता, दुर्बलता। विराग, ०अनासक्ति। मान्य (वि०) माननीय। (जयो० १४/२७) आदरणीय, पूजनीय। (वीरो० १/२) ०मानने योग्य, समझने योग्य। (वीरो० ५/३२) मान्यं कुतोऽर्हद्वचनं समस्तु सत्यं यतस्तत्र समस्तु वस्तु।। (वीरो० २/३२) ०सम्मत। (जयो०वृ० २/११) प्राप्त करने योग्य। (सुद० ७९) ०समझने योग्य। (सुद० १/२६) 'पुरं बृहत्सौधसमूहमान्यम्। मापनं (नपुं०) [मा+णिच् ल्युट् पुकागमः] मापना, नापना। ०रूप बनाना। मापनः (पुं०) तराजू, तुला। मापत्यः (पुं०) [मा विद्यते अपत्यं यस्य] कामदेव। माम (वि०) [मम इदम्] मेरा। मामक (वि०) [अस्मद् अण् ममादेशः] मेरे पक्ष से संबंधित। स्वार्थी, लालची, लोभी। मामकीन (वि०) [अस्मद्+खच्] मेरा। (दयो० १५) मायः (पुं०) [माया अस्ति अस्य-माया+अच्] ०ऐन्द्रजाल, जादूगर, बाजीगर। राक्षस, भूत, पिशाच। माया (स्त्री०) [मीयते अनया-मा+य+टाप्] विकृति, वंचना, परवञ्चना। ०छल-कपट, धूर्त, जालसाजी। (जयो० ७/४) बभूव मायेव विधेः सुमन्त्रिम्। (वीरो० ३/२५) दांव, युक्ति, चाल, कुटिलभाव। जादूगरी, अभिचार, जादू-टोना, इन्द्रजाल। विक्रिया। (जयो० ३/६८) अपकर्षण विद्या, अपकर्षणकत्री। (जयो०वृ० ५/५) सूक्ष्मदेहप्रपञ्च। (जयो० ४/६४) ०लक्ष्मी। (जयो० ४/२०, सुद० ७५) यत्र वञ्चना भवेद्रमायाः किङ्करिणी सा जगतो माया। (सुद० ०हृदग्रन्थिा (जयो० १६/६९) माया कषाय। चारित्रमोहोदयात् कुटिलभावः। मायाक्रिया (स्त्री०) कुटिलता का परिणाम, निकृतिर्वञ्चनम्। मायाकारः (पुं०) जादूगर, बाजीगर। मायाकृत् (पुं०) ऐन्द्रजाल, जादूगर। मायागत (वि०) माया को प्राप्त हुआ। ०छल-कपट युक्त। मायाचारः (पुं०) छल-कपट पूर्ण आचरण। (जयो० ७/५०) कपटभाव, द्वयर्थभाव (सुद० ३/३८) ०दोषों को प्रकट नहीं करना, आलोचना का दोष है। For Private and Personal Use Only

Loading...

Page Navigation
1 ... 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450