Book Title: Avashyak Niryukti Part 01
Author(s): Sumanmuni, Damodar Shastri
Publisher: Sohanlal Acharya Jain Granth Prakashan

View full book text
Previous | Next

Page 315
________________ | aaaaaaa श्रीआवश्यक नियुक्ति (व्याख्या-अनुवाद सहित) 0000000 (वृत्ति-हिन्दी-) शेष विशेष ऋद्धियों (लब्धियों) के स्वरूप का प्रतिपादन करने हेतु & कह रहे हैं 333333333333333333333333333333333333333333333 (69-70) (नियुक्ति-हिन्दी-) (1) आमर्ष औषधि (2) विगुड् औषधि, (3) श्रेष्म औषधि, (4) " जल्ल औषधि (5) संभिन्नस्रोत (संभिन्नश्रोतृ) (6) ऋजुमति (7) सर्वौषधि (8) चारण (लब्धि), " * (9) आशीविष (10) केवली(त्व) (11) मनःपर्यवज्ञान (12) पूर्वधर(त्व), (13) तीर्थंकर(त्व), . a (14) चक्रवर्ती(त्व) (15) बलदेव(त्व) (16) वासुदेव(त्व), (-ये शेष ऋद्धियां हैं)। (हरिभद्रीय वृत्तिः) (प्रथमगाथाव्याख्या-) आमर्शनमामर्शः संस्पर्शनमित्यर्थः, स एवौषधिर्यस्यासावामशैषधिः-साधुरेव संस्पर्शनमात्रादेव व्याध्यपनयनसमर्थ इत्यर्थः।लब्धिलब्धिमतोरभेदात् " a स एवामर्शलब्धिरिति।एवं विट्खेलजल्लेष्वपि योजना कर्तव्येति।तत्र 'विड्' उच्चारः, 'खेलः', श्लेष्मा, 'जल्लो' मल इति, भावार्थः पूर्ववत्, सुगन्धाश्चैते भवन्ति।तथा यः सर्वतः शृणोति स: संभिन्नश्रोता, अथवा सोतांसि इन्द्रियाणि संभिन्नान्येकैकशः सर्वविषयैरस्य परस्परतो वेति / संभिन्नसोताः, संभिन्नान् वा परस्परतो लक्षणतोऽभिधानतश्च सुबहूनपि शब्दान् शृणोति , संभिन्नश्रोता, एवं संभिन्नश्रोतृत्वमपि लब्धिरेव। तथा ऋज्वी मतिः ऋजुमतिः " a सामान्यग्राहिकेत्यर्थः, मनःपर्यायज्ञानविशेषः, अयमपि च लब्धिविशेष एव, , a लब्धिलब्धिमतोश्चाभेदात् ऋजुमतिः साधुरेवा तथा सर्व एव विण्मूत्रकेशनखादयो विशेषाः " खल्वौषधयो यस्य, व्याध्युपशमहेतव इत्यर्थः, असौ सर्वौषधिश्च / एवमेते ऋद्धिविशेषा बोद्धव्या , & इति गाथार्थः॥१९॥ (वृत्ति-हिन्दी-) प्रथम (69वीं) गाथा की व्याख्या इस प्रकार है- आमर्शन अर्थात् , संस्पर्शन- यही-'आमर्श' है। वही औषधि है जिस (लब्धिधारी या ऋद्धिधारी) की (उसके , स्वामित्व में होती है), वह आमभॊषधि (ऋद्धि या लब्धि) है, अर्थात् अपने स्पर्श मात्र से ही, . 4 (स्वयं) साधु ही, व्याधि को दूर करने में सक्षम होता है। लब्धि व लब्धिधारी -इनमें अभेद, a मानकर कहा गया- वही आमर्श-लब्धि है। (अर्थात् वस्तुतः ‘आमर्ष' यह नाम लब्धिधारी का , ही है, किन्तु यहां लब्धि को ही आमर्ष कह दिया गया है।) इसी प्रकार विगुडौषधि, श्लेष्म " (खेल) औषधि व मल (जल्ल) औषधि में भी योजना कर लेनी चाहिए (अर्थात् वहां भी लब्धि / - 274 008@@ceneca@ RO0008ca@20. 9

Loading...

Page Navigation
1 ... 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350