________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
“એવા અનાડીને હું સાજો-તાજો તે ન જ જવા દઉં, તેનું એકે એક હાડકું ખરું કરી નાખું.” કુંભારના શબ્દમાં તેને રોષ દેખાઈ આવ્યા.
નિયતિવાદીને આટલે રાષ શેભે? જે કાળે જે બનવા યોગ્ય હોય તે જ બને એમ માનનારને વળી રોષ કે કંધ જેવું સંભવે જ શી રીતે? વસ્તુત: તમે વાણીમાં જ નિયતિ. વાદને સ્વીકારે છે, તમારું અંત:કરણ પુરૂષાર્થને માન્યા વિના રહી શકતું નથી. ધર્મજીજ્ઞાસુ પુરૂષને એ દંભ ન છાજે.”
સાલપુત્ર શરમાય. તે મહાવીરના ચરણકમળમાં નમી પડ્યો અને પિતાના અભિનિવેશ બદલ નિર્મળ ચિત્ત ક્ષમા યાચી.
પ્રભુએ તેને સવિશેષ પ્રતિબોધ આપવા કહ્યું -“પુરૂષાર્થ વિના કઈ ક્રિયા ન સંભવે. એકલે પુરૂષાર્થ માનો કે એકલે નિયતિવાદ માન એ બંને એકાંતવાદ હોઈ મિથ્યા છે. એકાંતવાદી કેઈપણ વસ્તુને યથાર્થ નિશ્ચય કરી શક્તા નથી. સ્યાદ્વાદ એ જ યથાર્થ સિદ્ધાંત છે. અનેકાંતવાદ વિના સત્યનું સ્પષ્ટ દર્શન ન થાય.”
ગશાળાને ઉપદેશ કેટલે એકાંત મતવાદી હતા અને પ્રભુશ્રી મહાવીરના સિદ્ધાંત અનેકાંતવાદના કેવા અચળ પાયા ઉપર સુસ્થિત હતા તે સદૃાલપુત્રના સમજવામાં આવ્યું. તેણે ગોશાળાના એકાંતવાદને તિલાંજલી આપી, અનેકાંત મત સ્વીકાર્યો અને પોતે પોતાની સ્ત્રી સાથે શ્રાવકના બાર વ્રત અંગીકાર કર્યા. પછી મહાવીર પ્રભુ પણ ત્યાંથી અન્યત્ર વિહાર કરી ગયા.
ગોશાળાને આ વાતની જાણ થઈ. તે કેટલાક દિવસ પછી પેલા સદ્દલપુત્રને ત્યાં આવ્યું અને પૂછ્યું: “અહીં મહામહન આવ્યા હતા?”
“આપ મહામાન કેને કહે છે ?કુભારે પ્રતિપ્રશ્ન કર્યો.
“અહિંસા અને દયાની સાક્ષાત્ મૂર્તિ સ્વરૂપ શ્રી મહાવીરને હું મહામહન તરીકે ઓળખું છું. એટલું જ નહીં પણ “મહા ગેપ” “મહા સાર્થવાહ” અને “મહા નિર્ધામક” રૂપે પણ હું તેમને સન્માનું છું.” ગોશાળાના મુખે મહાવીર ભગવાનની આ પ્રકારની પ્રશંસા સાંભળી સદાલપુત્રના રોમેરોમ વિકસ્વર થયા.
તેણે ગોશાળાને સારો આદર-સત્કાર આપ્યો અને આહાર, પાણી કે વસ્ત્ર પાત્રાદિ જે જે કંઈ જોઈતું હોય તે પોતાના ભંડારમાંથી લેવાની વિનતિ કરી.
પણ હું તે મહાવીરને સમાવડી ! અને તું મહાવીરને અનુયાયી ! મારૂં આટલું બધું સ્વાગત શા સારૂ?” ગોશાળે જાણવા માગ્યું.
તમે મહાવીરના સમોવડીયા હે કે ગમે તે હો. તમે મહાવીરને યશવાદ ગાઓ છે એ જ મારે મન બસ છે. તમારું સ્વાગત પણ એ યશવાદને જ આભારી છે. મહાવીર પ્રભુના ગુણગાન ગાનાર ગમે તે હોય, તેને માટે મારે ભંડાર સદા ખુલ્લા રહેવાના.”
સાલપુત્રની આ પ્રકારની ભક્તિ અને શ્રદ્ધા જોઈ ગોશાળનું હદય ભરાઈ આવ્યું. તેનાથી બેલાઈ જવાયું –“ધર્માનુયાયી હો તે આવા જ ઉદાર અને વિવેકી હેજે !”
90
આમાન દ પ્રકાશ
F
For Private And Personal Use Only
