________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
રીતે મમળુ વચને કહી તનું ઉદ્દઘાટન કરવાની તેમની રીત આકર્ષક હતી, અને ઘણા લેકે તેમની પાસે પિતાની અંગત સમસ્યાઓમાં તેમનું ઠરેલ અને પરિપકવ માર્ગદર્શન મેળવતા. સેવાભાવના, નમ્રતા, સાદાઈ તથા પિતાનાં માન-અપમાન પ્રત્યેની નિસ્પૃહતા તેમની સાધક અવસ્થાનાં લક્ષણો હતાં. ૮૨ વરસની ઉંમરે પણ તેમની શારીરિક સ્કૂતિ સારી હતી અને બુદ્ધિશક્તિ સતેજ હતી. શ્રીમદુનાં લખાણેના અર્થને ઊંડે મર્મ સમજી સરળ શબ્દોમાં અન્યને તે સમજાવવાની તેમની આવડત ઘણુ માટે ઉપકારી બની હતી. તેમના આ બધા ગુણોને કારણે, તેમની વિદાયથી અમને સ્વજનેને તે બરોબર, પણ વવાણિયાઆશ્રમના અંતેવાસીઓને, અતિથિઓને તથા આજુબાજુનાં ગામના લોકોને, એક અડગ ઊભેલું છાયા આપતું ઘટાદાર વૃક્ષ ઢળી પડયું હોવાની લાગણું થઈ છે, તેની પ્રતીતિ તેમના અવસાન નિમિત્તે આવેલા અનેક પત્ર પરથી મળે છે.
પણ આથી મહત્વની બાબત તેમની આંતરયાત્રાની છે. આપણે ત્યાં પ્રવૃત્તિ અને નિવૃત્તિ વચ્ચે એક ભેદરેખા દેરવાની પ્રથા છે અને એ બન્નેને ભિન્ન ઉપરાંત, પરસ્પર વિરોધી માનવાનું વલણ રહ્યું છે. પણ પૂ. પિતાજીના જીવનમાં આ બન્નેને સરસ સમન્વય થયું હતું. પ્રવૃત્તિને સક્રિય સમાજ-ઉપયોગિતા અને નિવૃત્તિની નિઃસંગતાને લીધે તેમનું બાહ્ય અને આંતર-બન્ને પ્રકારનું જીવન સમૃદ્ધ બન્યું હતું. વૃદ્ધાવસ્થા આદર્શ રીતે કેમ વિતાવી શકાય તેનું તેઓ ઉaહરણ હતા. તેમના અંગત ધમાં બે વાકયે ખાસ ધ્યાન ખેંચે એવાં હતાં ?
લવ ઈઝ એન અને એરિગ લાઈટ, જય ઈઝ વન્સ એન સિકયુરિટી. (પ્રેમ એ કદી ભૂલથાપ ન ખાય તેવો પ્રકાશ છે, આનંદ એ આપણી જ પિતાની સુરક્ષા છે.)
મારાં પૂ. બાના બે વર્ષ પહેલાં થયેલા મૃત્યુ પછી, બાના ત્રણ મુખ્ય ગુણે–પ્રેમ, સેવા અને આનંદ-ને તેમણે પોતાને જીવનમંત્ર બનાવ્યું હતું. પ્રેમને નામે ઘણી વાર આસક્તિ-ભલેને આધ્યાત્મિક ક્ષેત્રમાં-પણ ઊભી થતી હોય છે અને નિજાનંદને નામે શુષ્કતા અને બેદરકારી પણ આવતાં હોય છે, પણ તેઓ આ બાબતમાં અત્યંત સજાગ હતા અને એવી જાગૃતિને પૂ. બાને ભક્તિભરી પ્રેમજલિ લેખતાં. બાના મૃત્યુ પછીનાં બે વર્ષમાં તેમની સાધનામાં ઘણું બધું વેગ આવ્યા હતા અને એ રીતે નિકટના સ્વજનનું મૃત્યુનું દશન તેમને માટે મંગલ પ્રેરણા સમાન બન્યું હતું.
શ્રીમદ્ રાજચન્દ્ર પ્રત્યેની અસીમ ભક્તિ તેમનામાં સર્વાત્મભાવરૂપે પાંગરી હતી. તેમની ધમાં તેમણે લખ્યું છે, “ ભક્તિ એ મહાન પુરુષાર્થ છે. તેનું મુખ્ય સાધન શરણાગતિ છે અને તેનું મુખ્ય ફળ સર્વાત્મભાવ છે.” આવડી ઉંમરે પણ વહેલી સવારના આછા અંધારામાં લાંબા સમય સુધી ધ્યાનમાં બેઠેલી તેમની ટટ્ટારમૂતિ સેંકડોવાર જોઈ છે. બહાર ફરવા જાય તે ત્યાં એકાંત શોધી ધ્યાનમાં બેસતા. ઘેર પણ એકાંત ખૂણે બેસી કલાકો સુધી વાંચ્યાં કરતા. પ્રકાશ એ સરી જાય, સંધ્યાનું ઝાંખું અંધારું ફેલાય ત્યારે પણ ખુરશીમાં બેસી તે વાંચતા જ હોય. રાતે મોડે સુધી તેમની રૂમને દીવો બળતો હોય ને તેમનું મન
'
ર
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
