________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વેદનીય આદિ ચાર કર્મ વર્તે જહાં, પૂર્વ પ્રાગાદિ કારણના રોગથી, બળી સીંદરીવત્ આકૃતિ માત્ર જે | ઉધ્વગમન સિદ્ધાલય પ્રાપ્ત સુસ્થિત જો; તે દેહાયુષ આધીન જેની સ્થિતિ છે, સાદિ અનંત અનંત સમાધિ સુખમાં, આયુષ પણે મટિયે દૈહિક પાત્ર જે. અ૦ ૧૬ અનંત દર્શન જ્ઞાન અનંત સહિત જે. અ. ૧૯ મન, વચન, કાયા ને કર્મની વર્ગણા, જે પદ શ્રી સર્વ દીઠું જ્ઞાનમાં, છુટે જહાં સકળ પુદ્ગલ સંબંધ છે; કહી શકાય નહીં પણ તે શ્રી ભગવાન જે; એવું અગી ગુણસ્થાનક ત્યાં વતતું, તેહ સ્વરૂપને અન્યવાણું તે શું કહે ? મહાભાગ્ય સુખદાયક પૂર્ણ અબંધ જે. અ૧૭ અનુભવગોચર માત્ર રહ્યું તે જ્ઞાન છે. અ. ૨૦ એક પરમાણુ માત્રની મળે ન સ્પર્શતા, એહ પરમપદ પ્રાપ્તિનું કયું સ્થાન મેં, પૂર્ણ કલંકરહિત અડોલ સ્વરૂપ છે; | ગજા વગર ને હાલ મરથ રૂપ જે, શુદ્ધ નિરંજન ચૈતન્યમૂર્તિ અનન્યમય, તે પણ નિશ્ચય રાજચંદ્ર મનને રહ્યો અગુરુ લઘુ અમૂર્ત સહજપ રૂપ જે. અ૦ ૧૮ | પ્રભુ આજ્ઞાએ થાશું તે જ સ્વરૂપ છે. અ૦ ૨૧
e, શ્રીમદ્ રાજચંદ્રની સિદ્ધપદ ભાવના 9 [ “અપૂર્વ અવસર ” કાવ્યપર વિવેચન ]
સરયુબેન આર. મહેતા એમ. એ. પી. એચ. ડી. અનેક જાતની સાંસારિક સુખ-સગવડ હોવા મિથ્યાત્વથી શરૂ કરી ઊંચામાં ઊંચી ભૂમિકા છતાં જીવ શાંતિ પામતે નથી, તેમ બનતું સિદ્ધપદ સુધીની દશાના જીવની યોગ્યતા પ્રમાણે સંસારમાં અનેક વખત જોવા મળે છે. તે ૧૪ વિભાગ પાડેલા છે. તે પ્રત્યેકને ગુણસ્થાન પરથી સમજાય છે કે બાહ્ય સાધને નિરંતર કહેવામાં આવે છે. આ કાર્યમાં ૪થા ગુણસ્થાસુખ આપી શકતાં નથી; અંતમાં દુઃખ આપે નથી શરૂ કરી ૧૪માં ગુણસ્થાને વર્તાતા જીવની છે. તેથી આત્મસાધકે એ સાચું સુખ અંતરમાં સ્થિતિનું વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે. પ્રસંગોપાત જ વસે છે, એ નિર્ણય કર્યો છે. અને અમુક પિતાની આધ્યાત્મિક સ્થિતિને તેમજ અભિજાતને આધ્યાત્મિક અધિકાર મેળવવાથી જીવ લાષાને ખ્યાલ પણ શ્રીમદે આ કાવ્યમાં આવે સાચું શાશ્વત સુખ મેળવી શકે છે. આ અધિકાર છે. તેથી આ કાવ્ય શ્રીમના જીવન-કવનના મેળવવા જીવે ક્યા પ્રકારને આધ્યાત્મિક વિકાસ તેમ જ આત્મિક વિકાસના અભ્યાસમાં ઘણું સાધવો જોઈએ તે વિશેને પિતાને આદર્શ અગત્યનું બની રહે છે. શ્રીમદે ૨૧ ગાથા કે કડીના આ કાવ્યમાં ૨૧ કડીના આ કાવ્યના પૂર્વ અને ઉત્તર આપે છે.
એમ બે વિભાગ પાડી શકાય. પૂર્વ ભાગ ૧૨ આધ્યાત્મિક રીતે જીવને પિતાના લક્ષસ્થાન- કડી અને ઉત્તર ભાગ ૯ કડીને. પહેલા મેલ સુધી પહોંચવાને વિકાસક્રમ શ્રીમદ ભાગમાં નિર્ગથ થવાની ભાવના, નિગ્રંથનાં જૈન આગની પરિપાટી અનુસાર દર્શાવ્ય લક્ષણે, સમ્યગદર્શન અને નિગ્રંથના આત્મ છે. જૈન ધર્મમાં જીવની નીચામાં નીચી ભૂમિકા ચારિત્રનું વર્ણન આપેલું છે. ઉત્તર વિભાગમાં માર્ચ–એપ્રિલ, ૧૯૭૮
૯૫
For Private And Personal Use Only
