Atmanand Prakash Pustak 062 Ank 08

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

જીવનનું સાચું મૂલ્ય
પૂ. શ્રી કેદારનાથજી સર્વ પ્રાણીમાં મનુષ્ય જીવન છેછે. એ પણ વધારે ટકાવી શકવાના નથી. જેણે આખા શાથી? શું આપણને વાણી મળી છે તેથી? નહીં, જગત પર વિજય મેળવ્યું હોય તે પણ મૃત્યુ આગળ આપણને બુદ્ધિ મળી છે એથી–જે બુદ્ધિની સહાયથી લાચાર છે, ગમે તેવો મહા પ્રતાપી પણ જગતમાં માણસે કલા, વિજ્ઞાન, ને વિદત્તા, ધર્મ વગેરે પ્રાપ્ત બધું જ છોડીને જવાને છે. પોતાની માટી મેટી કર્યા છે. આથી માનવી જે શ્રેષ્ઠ હોય તે એ છવન મહત્વાકાંક્ષાને સંતોષવા લાખો કરડે માનવીઓને કેટલું કિંમતી છે એ તમારે સમજી લેવું જોઈએ. દુ:ખી દુખી કરનાર પણ આખરે તે ખાલી હાથે જ અને તમને ઈશ્વર તરફથી મળેલી મનુષ્ય જીવનની જવાનું છે. મહાન સિકંદરે મૃત્યુ સમયે પિતાના આ મહામૂડીને તમારે સદુપયોગ કરવો જોઈએ. જીવન તરફ દ્રષ્ટિ કરતાં તેના સંબંધીઓને કહ્યું હતું કે
બાળકના હાથમાં બેટરી આપવામાં આવે તે “મને દફનાવતી વખતે મારા હાથ કફનની બહાર તે તેમ તેનો ઉપયોગ કરશે પણ મેટાઓ અંધકાર રાખજે. જેથી જગત જોઈ શકે કે, આખી પૃથ્વીને માંથી રસ્તા અથવા વસ્તુ શોધવા તેને ઉપયોગ સ્વામી થનાર પણ આ જગતમાંથી ખાલી હાથે જ કરી. તેજ રીતે આપણને મળેલું આ શરીર અંધ. વિદાય લે છે.” કારમાંથી પ્રકાશ તરફ જવા, કલ્યાણ પ્રાપ્તિના સાધન
જીવનનું ખરૂં મૂલ્ય શું છે? તરીકે વાપરવાનું છે. આ શરીરની કેટલી કિંમત છે તે આપણે સમજી
જે આ બધું જ છેડીને જવાનું હોય તે આ શકતાં નથી. જ્યાં સુધી આપણે એ ન સમજીએ
જીવનનું ખરું મૂલ્ય શું છે એ પણ જાણું લેવું ત્યાં સુધી આપણે એને ચગ્ય ઉપયોગ ન કરી શકીએ.
જોઈએ. જીવનમાં ધર્માયુક્ત આચરણ કરવું એ જ
જીવનની કિંમત સમજવા બરાબર છે. આપણે જે શરીર તે દરેકને મળે છે. રાજા હોય કે રંક હેય,
વર્તન કરીએ, જે ક્રિયા કરીએ, જે બોલીએ તે સર્વ વિદ્વાન હોય કે નિરક્ષર હેય, પણ એ શરીર સાર્થક
ઉચિત છે કે અનુચિત તે સમજવું જરૂરી છે. એ ન થાય ત્યાં સુધી ગમે તેને મળેલું એ શરીર નકામું
ઉચિત અનુચિતની સમજણ તેજ ધર્મ. છે. એ શરીર છે ત્યાં સુધીમાં તેને સાર્થક કરી લેવું ઘટે. એને આપણે એને નિશ્ચિત સમયથી એક ક્ષણ ધર્મ મનુષ્ય જીવનમાં શ્રેષ્ઠ છે. ધર્મને અનુરૂપ
(પૃષ્ઠ ૧૪૧ના અનુસંધાનમાં) આચરણ કરીએ ત્યારે જ જીવન સાર્થક થયું આશયભેદ હોય છે, અને આત્મદશાના ગણાય. તારતમ્ય પ્રમાણે આશયવાણી નીકળે છે. આપણું કાર્ય યોગ્ય છે કે નહિ એ આપણી જ તે આશય, વાણી પરથી વર્તમાન જ્ઞાની પુરુષને ઈચ્છા કે દ્રષ્ટિ અનુસાર જોવાનું નથી. ધર્મ જેને સ્વાભાવિક દષ્ટિગત થાય છે. જ્ઞાનીના વચનોની યોગ્ય ગણે તેજ યોગ્ય કહેવાય. મહાન પુરૂષ જેમણે
જીવનનો વિચાર કર્યો છે, જીવનના ઉદ્ધારનો મનસુબે પરીક્ષા સર્વ જીવને સુલભ હેત તે નિર્વાણ કર્યો છે એને જ ધર્મ શું છે અને શું નથી એને પણ સુલભ જ હેત.”—પત્રાંક ૯૯. ખ્યાલ છે. એથી ગાયોને ભેદ બતાવવાને
–આત્મજ્ઞ શ્રીમદ્ સંત રાજચંદ્રજી અધિકાર પણ એમને છે. બીજા એ બતાવી ન શકે.
જીવનનું સાચું મૂલ્ય
૧૪૧