________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કરી નથી તેનું પરિણામ એ થયું છે કે આજે અન્ય થાય છે. તેમાં ચારિત્ર્ય ઘડાતું નથી તેવી ફરિયાદ પ્રજાઓમાં ભારતીય માટે માનની લાગણી નહિવત થાય છે તેના દોષને ટોપલે શિક્ષણ ઉપર લાદવામાં છે. તેવી રીતે શિષ્ટ પ્રજાઓમાં ધર્મ તેમજ કાયદાએ આવે છે. તે બધાનાં કારણ જેટલાં શિક્ષણ સંસ્થામાં જેને અનીતિ ગણી છે તેના ઉપર અંકુશ રાખવાના હશે તે કરતાં વધારે સમાજ જીવનમાં છે. દુરાચાર ઉપર સભાન પ્રયત્નો થાય છે, ત્યારે ભારતમાં તેથી ધર્મને અંકુશ હતા તે ચાલ્યો ગયો છે અને તેને ઉલટું છે.
સ્થાને બીજો અસરકારક અંકુશ આપે નથી. ધર્મને ઉદાહરણ તરીક-અહિંસા, અને અસ્તેય વિચાશે. બહિષ્કાર થવા સાથે સંયમનો પણ બહિષ્કાર થયો છે. મહાત્મા ગાંધીની હત્યામાં ભાગ લેનારાઓનું પૂણામાં
આ બધાં દૂષણે ગૌણ ગણી શકાય. ભારતની બહુમાન કરવામાં આવ્યું હતું. પૈસાદાર અને પ્રતિ
જે કોઈ નોંધપાત્ર વિશેષતા હોય છે તે તેને શાંતિ જિત વ્યક્તિ જેમાં સંડોવાયેલ તેવા કેટલાક ખૂન
માટે આગ્રહ છે. તે આગ્રહ આર્યધર્મ પ્રેરિત છે. ખટલામાં આરોપીઓ નિર્દોષ છૂટી ગયા. સુધરેલા
બૌદ્ધ અને જૈન ધર્મોએ તેને સર્વોપરિ સ્થાન આપ્યું દેશમાં ખૂની ન પકડાય તે શરમજનક ગણાય. પરંતુ
છે. તે સ્થાન મજબૂત બને તે માટેના વિધિનિષેધ લુમુમ્બા અને દાગ હેમશુલ્ડના ખૂનીઓ હજી
પણ જવામાં આવેલ છે. પૂજા, અર્ચના, પાઠ, પડાયા નથી.
જપ, તપ, માળા, દર્શન, વ્રત, ઉપવાસ, એ સર્વથી બીજું અસ્તેય લઈએ. આજે પણ ચોરીઓ માણસમાં સ્વસ્થતા, શાંતિ, અને સંયમ આવતાં. ક્રોધ પુષ્કળ થાય છે. પણ ચોરીની ફરિયાદ કરનારને ઉપર અંકુર આવતા, સ્વસ્થતાથી વિચાર અને ચિંતન પસ્તાવાને પાર રહેતું નથી. તેની ઘેરાયેલી ચીજે કરવાનો અવકાશ મળતો. આજના શહેરી ધમાલિયા પાછી મળતી નથી. ઉલટાને તે ચેરી કરનારના જીવનમાં, સંધ્યા સામાયિક કે માળા ફેરવવાનું શકય
ષો ભોગ બને છે. ચોર છૂટી જાય તેમાં વકીલની ન હોય તોપણ ચિંતનની પ્રક્રિયા ચાલુ રહે તેવી હશિયારી, કે કાયદાની અપૂર્ણતા, કે નેકરીની સગવડ લેકેને અપાવી જોઈએ. કેમકે ભારતનાં રૂશ્વતર કારણભૂત હશે ખરી પણ મુખ્યત્વે તે પ્રજાકીય ચારિત્ર્યની મુખ્ય બાબત એ જ હતી. ક્ષમા સમાજને આવા ગુન્હાઓ પ્રત્યેની બેપરવાઈ, અને અને અવેર આપણા જીવનમાં વણાઈ ગયેલાં છે તેથી નૈતિક જીવન માટે અનાગ્રહજ કારણભૂત છે. જ શક અને દૂણોથી માંડીને અંગ્રેજો સુધીનાં
આવુંજ અન્ય અનીતિઓ માટે કહી શકાય આક્રમણને ભારતે આત્મસાત કર્યા હતાં, એ સર્વ તેમ છે. અનીતિ ફાલે છે કારણકે સમાજમાંથી નીતિને આક્રમક પ્રજાઓ આજે ભારતીય પ્રજા સાથે એવી આમ ચાલ્યો ગયો છે.
એકાકાર થઈને ભારતીય બની ગયેલ છે. આર્ય ધર્મ જીવનનાં આધ્યાત્મિક, માનસિક અને
ભારતના પ્રજાજીવનના પ્રભાતકાલે ધર્મ, ધમાંકાયિક એ ત્રણે પાસાંને સ્પર્શ કરતો હતો. યોગનાં ચરણ એ જ સર્વોપરિ તત્વ હતું. નીતિ તેની સાથે આસન, ઉપવાસ, વ્રત એ સર્વ પાછળ શરીરને ઓતપ્રોત હતી. ભારતીય સંસ્કૃતિ બે હજાર કરતાંય આરોગ્યમય રાખવાનો આશય હતો. પણ તે સર્વમાં વધારે વરસ ટકી રહી છે પણ એ જ કારણે. આજે ધીમે ધીમે આપધર્મ કે બીજાં ન્હાનાં નીચે છૂટે આપણે ધર્મને દેશવટે આપ્યો છે. ઉછરતી પ્રજાને લેવાતી ગઈ અને પરિણામે જીવનમાં નિયમન લાવ- ધર્મ કે તેને વિધિવિધાનમાં રસ નથી. ધર્મ વિનાનું નાર એ સર્વ અનિયમનાં સાધન બની ગયાં. પ્રજાકીય ચારિત્ર્ય કેવું હોય શકે તેની કઈ કલ્પના આજે વિદ્યાર્થીઓમાં શિસ્ત નથી તે સામે પાર
(પૃષ્ઠ ૧૪૭ ઉપર ચાલુ)
૧૪૬
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
