________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માનંદ પ્રકાશ
જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય, મોહનીય અને અંતરાય કે અવશ્ય આત્માને જય નિર્મિત છે. જે કર્મો આત્માના ગુણોને ઘાત કરનારા છે તે ઘાતિ
સર્વજ્ઞપ્રભુ મહાવીરે કહ્યું છે કે આપણે આપણને કહેવાય છે અને બીજાં ચાર કર્મો પૌગલિક શકિતના
પિતાને જ ઉગારી શકીએ છીએ-આપણે બીજાનું કે અવરોધ કરનાર છે. તેઅઘાતિ ગણાય છે. આ જગ
બીજાં આપણું દુ:ખ ટાળી શકતા નથી–એટ છે કે તની સંકલના તે કાળ, સ્વભાવ, ભવિતવ્યતા, આત્માનો
આપણે બીજા અથવા બીજા આપણને સુખ મેળવવા ઉદ્યમ અને કર્મ-એ પાંચ કારણોથી ચાલી રહી છે. જડ
અને દુ:ખ ટાળવા શું કૃતિ કરવી યોગ્ય છે તેની સમજણ અને ચેતન ઉપર તે કારણેનું સામ્રાજ્ય છે. પણ તે
બોધ-ઉપદેશ આપી શકીએ-સત્કાર્યમાં પરસ્પર ઉત્સાહ સંકલના પૂર્વક કુદરતના નિયમાનુસાર જ છે.
આપી શકીએ, અને દુષ્કર્મનો ત્યાગ કરવા ચેતવણી આપી આત્મા છે, કર્મ છે, કર્મનો કર્તા છે. કર્મને ભેગ
શકીએ. અંતરાત્માને જે જે ફળ આપવું કર્માનુસાર ઈષ્ટ વનાર છે, મેક્ષ છે, અને મોક્ષને ઉપાય છેઆ છે
હોય છે તેમાં ફેરફાર કરવા કોઈ સમર્થ નથી. આ રીતે
સ્થળ તેમજ સૂક્ષ્મ પ્રદેશ ઉપર કાર્ય કારણનો મહા નિયમ વસ્તુને જાણનાર આત્મા – સભ્યતનજ્ઞાનવારિત્રાનિ ક્ષમઃ સમ્યગદર્શન એટલે આત્મશ્રદ્ધા,
એકજ પ્રકારની અચળતાથી પ્રવર્તે છે. આ માનવજીવન
ઊર્ધ્વીકરણ (sublimations) માટે મળેલું છે. માટે સમ્યગજ્ઞાન એટલે અનેકાંત દષ્ટિવાળું શાસ્ત્રીય જ્ઞાન,
આત્માએ પોતે જ પોતાના ઢંકાઈ ગયેલ સગુણો શુદ્ધ સમ્મચારિત્ર એટલે રાગદ્વેષ દૂર કરનારાં અનુષ્ઠાનો
દેવ ગુરુ અને ધર્મનાં નિમિત્તે સ્વીકારી પ્રકટ કરવાના પુરુષાર્થપૂર્વક આ માનવજીવનમાં મેળવીને પ્રગતિ કરે
છે. તેથી જ શ્રીમદ હેમચંદ્રાચાર્યજીએ યોગશાસ્ત્રમાં તે જડ કર્મોને આત્માથી છુટવું જ પડે અને એ રીતે આત્મા કર્મોથી સ્વતંત્ર થઈ મુકિતગામી થઈ શકે. આ કહ્યું છે કેકાર્ય પરમાત્માની ભક્તિથી, સદ્ગરના ઉપદેશો શ્રવણ | શ્રી ભૌતિક જગતમાં કર્મ અને ઉદ્યમ વચ્ચે કર્મની કરવાથી, સામાયિક વિગેરે અનુષ્ઠાનથી સિદ્ધ થઈ શકે છે. છત હોય છે, જ્યારે આધ્યાત્મિક જગતમાં પુરુષાર્થ અથવા
જ્યાં સુધી આત્મા જાગ્રત થઈ પુરુષાર્થ કરી શકતો નથી ઉદ્યમની જીત થાય છે. ત્યાં સુધી કર્મોનું બળ આત્મા ઉપર સતતપણે રહેવાનું
अयमात्मैवसंसारः कषायेंद्रियनिर्जितः । છે, પરંતુ જ્યારે આત્મા પુરુષાર્થ કરવા માંડે છે ત્યારે
तमेव तद्विजेतारं मोक्षमाहुर्मनीषिणः ॥ કર્મની જે છત આત્મા ઉપર અનેક જન્મોથી ચાલુ હતી તે હાલમાં ફેરવાઈ જાય છે. અને આત્માની જીત અર્થાત-- કષા અને ઇન્દ્રિયોથી છતાયેલે આત્મા શરૂ થાય છે. છેવટે કર્મને આત્મામાંથી ખસી જવું જ તે જ સંસાર છે, અને તે આત્મા જ્યારે કષાયો અને પડે છે. આ રીતે આત્મા અને કર્મની લડાઈમાં ઈદ્રિયો ઉપર જીત મેળવે તેને જ પંડિત મેલ કહે છે.”
For Private And Personal Use Only
