________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિજ્ઞાન, પ્રગતિ અને મૂલ્ય
૧૨૧
- ગ્રહોનો નાશ કરે છે અને સત અને અસતને વિવેક હશે તે સમાજ પણ સુવ્યવસ્થિત અને મજબૂત નક્કી કરવામાં મદદ કરે છે. જ્યારે ભૌતિક શાસ્ત્રોને બની જશે. જયારે વ્યક્તિનો વિકાસ થશે ત્યારે સમામાપી શકાય કે તાળી શકાય તેવા વિષયો સાથે સંબંધ જનો વિકાસ પણ થશે જ. જ્યાં સુધી માનવધ્યેય છે, ત્યારે તત્ત્વજ્ઞાન તે બીજા એવા વિષયની ચર્ચા સંપૂર્ણ રીતે પ્રાપ્ત નહિ થાય, ત્યાં સુધી આ વિકાસ કરે છે કે જે પટ્ટીથી માપી શકાય કે ત્રાજવાથી તળી પૂર્ણ અવસ્થા તરફ વધતે જ જશે. બ્રહ્માંડની શી શકાય તેમ નથી. તત્ત્વજ્ઞાનનું આ એક વિશિષ્ટ લક્ષણ યોજના છે તે આપણે જાણતા નથી અને જાણી છે. આજના તવંગ માત્ર વર્તમાનમાં જ જીવવાનું શકીએ પણ નહિ, પરંતુ આપણું કર્તવ્ય પરિણામો નથી, તેણે ભૂતકાળની વર્તમાન અને ભાવિ જોડે સંધિ કે અંતિમ પરિસ્થિતિને વિચાર કર્યા વિના આગળ કરાવવાની છે. ભૂતકાળનો અસંતોષ પ્રગટ કરે એ વચ્ચે જ જવાનું છે. વ્યકિતને કે રાષ્ટ્રને વિકાસ જેટલું ગેરવ્યાજબી કૃત્ય છે તેટલું જ સાંપ્રત અને સત્ય, અહિંસા અને સૌંદર્યના ધોરણ માપવાનો છે. ભાવિની ઉપેક્ષા કરવાનું છે. કારણકે સમયની સાથે જ્યારે શકિત વડે જ સત્તા મપાય છે. ત્યારે આપણી કાંઈ શાશ્વત મૂલ્યો બદલાતાં નથી.
શકિત કે પૌરૂષ બેયા વિના, યોગ્યાગનો વિવેક
તજ્યા વિના આ શાશ્વત મૂલ્યોને આપણે વળગી સ્મૃતિનો અર્થ હવે ઘણે સ્પષ્ટ થયો. આત્માને રહેવું જોઈએ. સ્વામી વિવેકાનંદે ભારતની પ્રગતિને સંપૂર્ણ અવસ્થાની પ્રાપ્તિ થવી એટલે પ્રગતિ સાધવી. જે ચેતવણી આપી હતી તે ન ભૂલીએ : “ જૂની
જ્યારે વ્યક્તિનો વિકાસ થશે ત્યારે સમષ્ટિનો વિકાસ રૂઢિચુસ્તતા અને યુરોપની રાક્ષસી સંસ્કૃતિ વચ્ચે થશે. સમાજનાં બધાં કલ્યાણકારી પરિવર્તન એ ભીંસાયેલી આપણી પ્રગતિ છે. સાચા અધ્યાત્મ માર્ગે આપણી અંદરનાં આધ્યાત્મિક પરિબળાનાં આવિ જે પ્રગતિ સાધવી હશે તે આ બંને દાનવી પરિભો છે, અને જો આ સુવ્યવસ્થિત અને મજબૂત બને સંહાર્યા વિના છૂટકે નથી.”
--
-
મે, ૧૯૬૩ના “પ્રબુધ્ધ ભારત”માં આવેલા સ્વામી આદિદેવાનંદના “Science, Progress and Value ” નામના લેખને સાભાર અનવાદઅનુવાદક અધ્યાપક રજનીકાંત જોષી એમ. એ.
સ્વર્ગવાસ નોંધ પરમ પૂજ્ય આચાર્ય મહારાજશ્રી વિજયેલાવણ્યસૂરિજીને ખીમાડા (મારવાડમાં) તા. ૮-૩-૬૪ના ૬૭ વર્ષની વયે સમાધિપૂર્વક સ્વર્ગવાસ થતા જૈન સંઘને એક મહાન આચાર્યની ખોટ પડી છે મૂળ તેઓ સૌરાષ્ટ્રમાં બોટાદના વતની હતા એગણીશ વર્ષની યુવાન વયે સંસાર ત્યાગ કરી સ્વ. પૂજ્ય આચાર્યશ્રી વિજય નેમિસૂરીશ્વરજી પાસે ભગવતી દીક્ષા ગ્રહણ કરી હતી તેઓ જૈન ધર્મના શાસ્ત્રોના ખૂબ જાણકાર હતા તેમજ તેમણે વ્યાકરણ, ન્યાય, કાવ્ય વગેરેને ખૂબ અભ્યાસ કર્યો હતો તેમજ સંસ્કૃત-પ્રાકૃત અનેક ગ્રંથના પ્રણેતા હતા. પરમકૃપાળુ શાસનદેવ તેમના આત્માને ખૂબ શાંતિ અપે એજ પ્રાર્થના.
For Private And Personal Use Only
