Atmanand Prakash Pustak 047 Ank 02

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

૩૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
પુરના જ વતની હતા. કાલિકાચાર્યે ચોથની સંવત્સરી પણ અહીં જ પ્રવતાવી હતી. ઝાંઝરીઆ મુનિ પણ અહીંના જ વતની હતા. ગોદાવરી અહીંથી આગળ ચાલી બંગાળના ઉપસાગરમાં મળે છે. પ્રતિષ્ઠાનપુર ગોદાવરીના ઉત્તર કિનારે આવેલું છે.
ગોદાવરી ઓળંગ્યા પછી તરત જ નિઝામની હદ શરૂ થાય છે. નિજામ–ઉમુક ૧ લે મૂળ મંગલેનો એક લશ્કરી સરદાર હોવાથી બધો નિઝામી પ્રદેશ લેકવ્યવહારમાં મેગલાઈના નામથી જ ઓળખાય છે.
પ્રવરાસંગમથી નીકળી ગોદાવરી ઓળંગ્યા પછી ૨૮ માઈલની એક સીધી સડક ઔરંગાબાદ જાય છે. ઈલોરાની ગુફાઓ ઔરંગાબાદથી ઉત્તર દિશામાં છે. જ્યારે અમારો પ્રવાસ પૂર્વ દિશામાં શ્રી અંતરિક્ષજી તીર્થ તરફ થઈ રહ્યો હતે. એટલે ઇલોરાની ગુફાઓ તેમજ દેવગિરિ બંને રહી જતાં હતાં. આથી અમે ઔરંગાબાદની સીધી સડક છોડીને વાંકા અને લાંબા માર્ગે પણ ઈલેરા તરફ ચાલ્યા; અને ગંગાપુર તથા સીલેગાંવ થઈને ૩ર માઈલ દૂર કસાબખેડા નામના ગામે પહોંચ્યા. અહીં મૂળ મારવાડના વતની દિગંબર શ્રાવકનાં સાત આઠ ઘર છે. દિ. જિનમંદિર છે. આ મંદિરમાં મેડા ઉપર વિરાજમાન શ્રી મહાવીરસ્વામી ભગવાનની કાથિયા રંગની બેઠી મૂર્તિ ખાસ દર્શનીય છે.
કસાબખેડાથી ચાર માઈલ દૂર ગયા પછી ઈલોરાની ગુફાઓ આવે છે. જે ગામની પાસે આ ગુફાઓ છે તે ગામનું નામ એલ્લોરા અથવા ઈલેારા છે. વર્તમાનકાળે સ્થાનિક મરાઠી ભાષામાં તેનું વેઇ નામ રૂટ છે. તેથી મરાઠી ભાષામાં વેસ્ટ ઝેળ (f= ગુફાઓ ) એવો વાગવ્યવહાર છે. પરંતુ જુનું નામ તે ઈલેરા અથવા એલર જ છે.
ઈલેરા ગામ પૂર્વ ખાનદેશ જીલ્લાના ચાલીસગાંવ નામના ગામથી ઔરંગાબાદ જતી મોટર સડક ઉપર ચાલીસગાંવથી દક્ષિણે ચાલીશ માઈલના અંતરે આવેલું છે. નાશિક જીલ્લાના માલેગાંવથી નીકળી ચેવલા ઉપર થઈને આવતી એક મોટર સડક પણ વચમાં મળી જાય છે. મનમાડથી હૈદ્રાબાદ જતી રેલ્વેનું પણ પાર રે નામનું સ્ટેશન છે. ઈલેરા ગામમાં નિઝામ સરકાર તરફથી ગુફાઓ જેવા આવતા મુસાફરો માટે એક ગેસ્ટ હાઉસ પણ બંધાવવામાં આવેલું છે. ગામથી એક માઈલ દૂર ગયા પછી ગુફાઓ આવે છે. રસ્તામાં હિંદુઓના મહાતીર્થરૂપે ગણાતાં ભારતવર્ષનાં બાર જ્યોતિર્લિગે પૈકી આવ્યા હતા, અને ત્યાં તે વખતે શ્રી મુનિસુવ્રત ભગવાનની જીવંતસ્વામીની લેપ્યમય પ્રતિમા હતી એમ તેમના કન્યાનનીય મહાવીરપ્રતિમાકલ્પ (પૃ. ૪૬ ) તથા પ્રતિષ્ઠાનપત્તનકલ૫માં (પૃ૪૭) ઉલ્લેખ છે. જુઓ વિવિધતીર્થંકલ્પ ( સિંઘી જૈન ગ્રંથમાલા ).
અત્યારે તે ત્યાં આપણું વેતાંબર મૂર્તિપૂજક જેની વસ્તી નથી. દિગંબરની વસ્તી છે એમ સાંભળ્યું છે. જીવંતસ્વામી શ્રી મુનિસુવ્રતપ્રભુની પ્રતિમાં અત્યારે ત્યાં દિગંબરાના યા અન્ય કોઇના તાબામાં વિદ્યમાન છે કે કેમ તે તપાસવા લાયક છે.
૧ પવાર ને સ્ટેશનથી લેરા ગામ ૬ માઈલ દૂર છે.