________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઈરાની જૈન ગુફાઓ.
૩૫
આટલી અત્યારે વિદ્યમાન ગુફાઓ છે કે જે શોધી કાઢવામાં આવી છે, માટીથી પુરાઈ ગયેલી કિંવા કાલક્રમાદિથી નાશ પામેલી અણધાયેલી ગુફાઓનો આમાં સમાવેશ થતો નથી.
પૂ૦ વાચકપ્રવર સમર્થ થતધર શ્રી યશોવિજયજી ઉપાધ્યાયજી મહારાજના લગભગ સમકાલીન વિક્રમની સત્તરમી સદી આસપાસ થયેલા વ્યાકરણ-ન્યાય-સાહિત્ય-તિષ આદિ અનેક વિષયમાં પ્રવીણ ઉપાધ્યાયશ્રી મેઘવિજયજી મહારાજ જ્યારે તેઓ ઓરંગાબાદમાં ચોમાસું હતા ત્યારે ત્યાંથી દેવપત્તનમાં (પ્રભાસપાટણ) વિરાજતા વિજયપ્રભસૂરિજી મહારાજ ઉપર મેઘદૂત સમસ્યા લેખ રૂપે એક ૧૩૦ લોકનું કાવ્ય રચીને વિજ્ઞપ્તિરૂપે મોકડ્યું હતું તેમાં તેમણે ઔરંગાબાદથી દેવપત્તન સુધીનું ભૌગોલિક પરિચય આપે છે. તેની અંદર તેઓ લખે છે કે –
इत्येतस्माद् नगरयुगलाद् वीक्ष्य केलिस्थलं त्वमीलोराद्रौ सपदि विनमन् पाश्चमीश त्रिलोक्या। भ्रातः! प्रातर्वज जनपदस्त्रीजनैः पीयमानो
मन्दायन्ते न खलु सुहृदामभ्युपेतार्थकृत्याः ॥ ४२ ॥
લેરના પહાડ ઉપર શ્રી પાર્શ્વનાથસ્વામીને નમસ્કાર કરીને તું આગળ જજે.” (આ કાવ્ય જૈન આત્માનંદ સભા તરફથી નં.૨૪માં પ્રગટ થયેલા વિજ્ઞપ્તિત્રિવેણીમાં પૃ. ૨૧ માં છે. )
જૈન સાહિત્યસંશોધક-પરિશિષ્ટ ખંડ ૧, અંક ૩જામાં પ્રગટ થયેલ વીરવંશાવલી અથવા તપાગચ્છવૃદ્ધપટ્ટાવલી પૃ. ૮ માં નીચે મુજબ ઉલ્લેખ છે–
८, " तत्पट्टे श्रीआर्यमहागिरि श्रीआर्यसुहस्तिगिरि. પુન: સંપ્રતિયે ઉત્તરદિસ મરૂધરિ ધંધાણિ નગરી શ્રી પદ્મપ્રભસ્વામીનો પ્રસાદ બિંબ નીપજાવ્યો, વીજાગીરી પાસનો પ્રાસાદ નીપજાવ્યા, બ્રહ્માણી નગરી શ્રી હમીરગઢ શ્રી પાસપ્રાસાદ બિંબ નીપજા, ઈલોરગિરિ સિષ(ખ)રે શ્રી નેમીબિંબ સ્થાપે. તે દક્ષણ દિસે જાણો છે”
આ જાતને વરવંશાવલિમાં ઉલ્લેખ છે. વીરવંશાવલીમાં ૧ લા શ્રી સુધમવામીથી આનંદસૂરગછના આચાર્ય મ. ૬૪ શ્રી વિજયદ્ધિસૂરિજી (સ્વર્ગવાસ ૧૮૦૬) સુધીનું વર્ણન છે. કર્તાનું નામ નથી મળતું. સં. ૧૯રના કાતિક વદ ૭ મે લખાયેલી એક પ્રતિ ઉપરથી છાપવામાં આવેલી છે. કર્તાનો સમય ૧૮૦૬ આસપાસ હોય એ સંભવિત છે.
૧ શ્રી નાથાલાલ છગનલાલ શાહ દેવપત્તનને દીવબંદર સમજે છે. પણ દેવપત્તન એ દીવબંદર નથી પણ પ્રભાસપાટણું છે “ સમરરાસુ” કે જે પ્રાચીન ગુજરકાવ્યસંગ્રહમાં છપાયેલ છે તેમાં પણ ભાષા ૧૦: ૨ માં તથા ભાષા ૧૦ઃ ૬ માં દેવપાટણ તથા દીવબંદરને અલગ અલગ ઉલેખ છે.
For Private And Personal Use Only
