________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
તરવાવબેધ
દુઃખ અનુભવે છે. જયારે કર્મના પગલે સમતા આત્માને ધર્મ છે, પ્રકૃતિ છે આત્માથી છૂટા પડી જાય છે એટલે જાણે અને મમતા વિકૃતિ અધર્મ છે, કારણ કે રાગ, કશુંય બન્યું નથી એમ આત્મા જાણે છે. ષ સમ થયા સિવાય સમતાગુણ પ્રગટ થાય અને છે પણ તેમજ કારણ કે જડ વસ્તુ નહિ, અને સમ્યગ જ્ઞાન દ્વારા વસ્તુને વતુરૂપે ઓની વિક્રિયાઓની સાથે આત્માનો કશોય સમજ્યા સિવાય રાગ દ્વેષ સમ થાય નહિ, સંબંધ નથી, કારણ કે આત્મા જ્ઞાતા છે, દ્રષ્ટા જ્યાં સમતા હોય છે ત્યાં જ સાચાં સુખ, શાંતિ છે પરંતુ પોતે જડના ભેગે ભળેલો હોવાથી તથા આનંદ રહી શકે છે. જેમને પૌગલિક પિતાને ભૂલી ગયો છે એટલે મેહની મદદથી જડાત્મક વસ્તુઓમાં સુખની શ્રદ્ધા હોય છે હર્ષ, શોક આદિ કરે છે. પિતે શુદ્ધ હોવા તેઓ સમતા મેળવવાના અધિકારી નથી. સારાં છતાં પણ અશુદ્ધ પુદ્ગલેમાં ઓતપ્રોત થયેલ ખાનપાન, માન તથા વખાણની લાલસાવાળા હોવાથી જાણવા, સમજવા તથા વિચારવામાં જડાસકત છ પુદ્દગલાનંદી હોઈ શકે છે. અશુદ્ધિને જ પ્રધાનતા આપે છે અર્થાત્ તેમના જપ, તપ, સંયમ આદિ દેખાવ પૂરતા તેવું જાણવું, સમજવું તથા વિચારવું જ હોય છે અને તેથી કાંઈ આત્મિક ઉન્નતિ અશુદ્ધજ હોય છે. અને તેથી તેના જ્ઞાનને કે વિકાસ થઈ શકો જ નથી. દુરુપયોગ થાય છે. જડ વસ્તુઓને ગુણકારી જાણે છે તથા પિતાને આનંદ તથા સુખ ધન-સંપત્તિ તથા પૌગલિક સુખની આપનારી સમજે છે. પાંચ ઇન્દ્રિયના વિષયે- લાલસાથી પ્રભુની ભક્તિ, સમરણ તથા પૂજા ના વિચારોમાં લીન રહે છે અને તેથી કરનાર, પાંચે ઇંદ્રિના વિષયોની વાસનાથી આત્માને અનુકૂળ વૈષયિક વસ્તુઓ મળવાથી પ્રભુના શાસ્ત્ર તથા સિદ્ધાંતને અભ્યાસ કરનાર, ઘણો સંતોષ માને છે. પોતે પોતાનું જ્ઞાતા- અજ્ઞાની જનતા પાસેથી જ્ઞાની તથા ધ્યાનીનું પણું, દ્રષ્ટાપણું જે પોતાને ધર્મ છે તેને માન મેળવવા અધ્યાત્મની વાતો કરીને ઉપતદન વીસરી જઈને ભક્તાપણું માને છે, અને રથી અધ્યાત્મને ડાળ કરનાર, મહાતપસ્વીનું એટલા માટે જ તેને જડ વસ્તુઓ ઉપર મમતા માન મેળવવા બાહ્ય તપને આદર કરનાર, ઘણ રહે છે. જ્યાં સુધી આત્મા પોતાને પર સારો વક્તા તથા વ્યાખ્યાતા કહેવરાવવા અજ્ઞાની વસ્તુમાં લેતા માને છે ત્યાં સુધી મમતા શ્રોતાઓને સારું લાગે તેવું બેલનાર, આ છૂટીને સમતા આવી શક્તી નથી. અને જ્યાં- બધાયે સમતા મેળવી વીતરાગદશા પ્રાપ્ત સુધી સમતા ન આવે ત્યાં સુધી આત્માને કરવાના અનધિકારી છે. એમની પ્રવૃતિથી સ્વપિતાને જ્ઞાતાપણાની કે દ્રષ્ટાપણુની શ્રદ્ધા જ પરનું શ્રેય થઈ શકતું નથી. એમનામાં રાગથતી નથી. અને જ્યાં સુધી શ્રદ્ધા નથી ત્યાંસુધી શ્રેષની પ્રબળતા હોય છે અને તેઓ કષાયથી કણાનુષ્ઠાનથી આત્માને લાભ મળી શકતો નથી, લિપ્ત હેાય છે. માસક્ષમણું કે અઠ્ઠાઈઓની તપસ્યા કરવા જનતાના ભયથી કે જનતાને સારું લગામાત્રથી તેને દેહાધ્યાસ અથવા તો દેહ ઉપર ડવા જપ, તપ, સ્વાધ્યાય, ધ્યાન આદિ કરવાથી થી મમતા સ્ટી ગઈ છે એમ ન કહી શકાય અને અપકૃત્ય ન કરવાથી આત્મશ્રેય ન થઈ કારણ કે તેના અંદર સમતા ન આવી હોય શકે. પણ વસ્તુને વસ્તુરૂપે સમજીને કેવળ તો તપ અજ્ઞાન કણ કહી શકાય.
આત્માના:હિત માટે કરવામાં આવે તે આત્મ
For Private And Personal Use Only
