________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
ભાઈ સુશિક્ષિત અને સમજુ છે, અને તે જાતે ત્યાં બે ત્રણ વાર જઈ આવેલ છે, એટલે એ ભાઈના વચનમાં વિશ્વાસ મૂકવામાં વાંધો નથી. જે કેઈ જેવા જાય તો તેમણે જાતે પણ આ હકીકતની પરીક્ષા કરી લેવી.
૩૩ મા નંબરની ઈસભા ગુફાની રચના પણ ૩૨ મી ગુફાની ઢબની જ છે, છતાં તેમાં કેટલીક ખાસ વિશિષ્ટતા છે. ગભારાની બારશાખમાં બંને પડખે તેમજ ઉપરના ભાગોમાં અનુક્રમે વીશ ભગવાનની નાની મૂર્તિઓ કતરેલી છે. આ જાતની રચના બીજી ગુફાઓના ગભારાની બારશાખમાં નથી તેમ જ આ ગુફામાં ગભારાના દ્વારની બંને પડખે પાર્શ્વનાથ ભગવાનની જ ઊભી મૂર્તિઓ છે એમ મને યાદ છે. છેવટે બાહુબલિજીની કિંવા ગતમસ્વામીની તો નથી જ એટલું તો એક્કસ યાદ છે. ઉપર છતમાં કરવામાં આવેલા સુંદર ચિત્રકામને થોડો અંશ એક ખૂણામાં વિદ્યમાન છે. અંશની સુંદરતાથી આખા ચિત્રકામની કેટલી બધી સુંદરતા હશે એ સહજ કલપી શકાય છે. મૂતિ સુંદર છે. વિશાલતા અને ભરપૂર પ્રકાશને લીધે બહુ રળિયામણું લાગે છે. ગુફા મંદિરના દર્શનથી બહુ આનંદ થાય છે અને જીવન ધન્ય બને છે.
૩૪ મા નંબરની ગુફા એક નાનો ખંડ જ છે. તેમાં પ્રતિમાદિની સ્થાપના પહેલાં પ્રમાણે જ છે. અહીં સુધીની ૩૪ ગુફાઓ જ સામાન્ય રીતે પ્રસિદ્ધ છે, પરંતુ અહીંથી લગભગ અધે માઇલ આગળ ગયા પછી એક સ્થળ જ્યાં પાર્શ્વનાથ ભગવાનની સિંહાસનના પાયાથી સર્પની ફણાઓ સુધી ૧૬ ફુટ ઊંચી અને ઘુંટણથી બીજા ઘુંટણ સુધી નવ કુટ પહેલી પ્રતિમા છે. સિંહાસન ઉપર જ [ ?]ધનપુરના વતની ગાલગી નામના શ્રાવકના પુત્ર ચક્રેશ્વરે શક સંવત ૧૧૫૬( વિક્રમ સં. ૧૨૯૧)માં પ્રતિમા કરાવ્યા લેખ છે. આ સ્થળે અમે જાતે જેવા ગયા ન હતા. ને અમને આની ખબર જ નહોતી. પાછળથી ત્યાંથી નીકળ્યા પછી જ અમને ખબર પડી પણ આને ઉલેખ Archeological Survey of Western India. Miscellaneous Publications. Bombay. 1881. p. 98-100 માં વિસ્તારથી છે. તેમ જ ભાઈ નાથાલાલ છગનલાલ શાહે પણ તેમના જૈન સત્યપ્રકાશ માસિકના ૧૫-૩-૧૯૪૨ ના અંકમાં “ઇલેરાની જૈન ગુફાઓ” નામના લેખમાં કરેલ છે.
૧ શ્રીયુત નાથાભાઈ છગનલાલ શાહે જૈનસત્યપ્રકાશ માસિકના વર્ષ માના ૧૫-૭-૧૯૪ર ના અંકમાં ઇરાની જૈન ગુફાઓ એ શીર્ષક નીચે એક સુંદર અને વિસ્તૃત લેખ લખ્યો છે. તેમાં તેમણે જૈન ગુફાઓનાં સમયકાલ, માપ, શિલાલેખ (જે બે ચાર મળે છે તે), ગુફા મૂર્તિના અવયવો આદિનું વર્ણન વિસ્તારથી આપ્યું છે. એટલે એ બધું જતું કરીને મુખ્યતયા તેમાં નહીં આવેલી હકીકત જ આ લેખમાં મેં આપી છે. સમયકાલ, માપ આદિ જાણવા ઇચ્છતા વાયકોને ખાસ એ લેખ જોઈ જવા ભલામણ છે. (પૃ. ૩૮૯ થી ૩૯૬).
આ નાથાલાલ શાહના લેખ તરફ તેમજ આગળ આવતા વીરવંશાવલિના તેમજ વિબુધવિમલસૂરિજીના ઉલ્લેખ તરફ ધ્યાન ખેંચવા બદલ તેમજ નાથાલાલ શાહને લેખ મોકલી આપવા બદલ પૂજ્ય ઈતિવ્રતા મુનિરાજ શ્રીમાન દર્શનવિજયજી (ત્રિપુટી) મહારાજ સાહેબને હું પૂર્ણ આભારી છું.
For Private And Personal Use Only
